270
ñược thần cho một ngòi bút có thể vẽ bất kỳ cái gì cũng hóa thành vật thật. Nhờ
ngòi bút ñó, em ñã giúp ñỡ nhiều người nghèo khổ: kẻ có trâu cày, người có
nông cụ, v. v... Một tên ñịa chủ thấy thế, bắt em ñến vẽ cho hắn, nhưng em
không chịu. Hắn giam em lại, nhưng em vẽ thang trèo ra ñược, vẽ ngựa cưỡi ñi
trốn và vẽ cung tên bắn chết hắn. Tiếng ñồn ñến tai vua, vua bèn chiếm ñoạt
ngòi bút thần, nhưng ngòi bút vào tay nhà vua mất cả mầu nhiệm.
Vua lại phải trả bút cho em rồi bắt em vẽ biển, vẽ cá, và vẽ thuyền cho vua ñi
chơi. Thuyền cần có gió mới ra khơi ñược. Mã Lương bèn vẽ gió và vẽ rất nhiều
gió làm cho sóng to, thuyền ñắm, vua bị chôn vào bụng cá
1
.
Người Trung-quốc còn có truyện Lộ Ban với cây bút thần:
Lộ Ban quê ở một làng gần tỉnh Phúc-kiến, giỏi nghề mộc và nghề phù phép.
Ông tạc ra các con giống như muông chim, v. v.. rồi dùng bút thần ñiểm nhãn, tự
nhiên mọi con vật ñều hoạt ñộng ñược. Một hôm, ông tạc một con chim phượng
hoàng, ñiểm nhãn rồi cưỡi lên lưng. Phượng hoàng ñưa Lộ Ban lên không trung
rồi ñỗ xuống một tỉnh cách Phúc-kiến 12 dặm. Bố Lộ Ban ñem việc của con
khoe với mọi người. Cho rằng việc ấy sẽ mang ñến tai họa, nên họ xông vào
ñánh ñập bố Lộ Ban. Để báo thù, Lộ Ban tạc một hình nhân ñiểm nhãn cho bay
lên trời, nhưng có một cánh tay chỉ xuống ñất. Vì thế, suốt hai năm trời, riêng
vùng ñó không mưa. Biết là do phép của Lộ Ban làm, mọi người phải ñến xin lỗi
bố ông. Lộ Ban bèn cắt tay của hình nhân. Tự nhiên một trận mưa ñổ xuống
2
.
Chúng tôi ngờ ñây là một câu chuyện ñã ñược tô ñiểm theo hướng hiện ñại
hóa.
Có nhiều truyện khác không nói ñến cây bút thần nhưng vẫn có chi tiết "ñiểm
nhãn" hoặc phù phép ñể làm cho một pho tượng thành người thật:
Ở Quảng-ngãi có truyện Tranh nhau pho tượng. Một người thợ mộc tạc một
pho tượng ñàn bà bằng gỗ, rồi một người thợ bạc ñúc vòng xuyến ñeo vào tay
cho tượng; tiếp ñến một người thợ may may áo quần mặc vào mình tượng. Cuối
cùng nhờ một thầy phù thủy "khai quang, ñiểm nhãn", tượng bỗng biến thành
một cô gái xinh ñẹp, hoạt ñộng như người thật. Từ ñấy cả bốn người giành nhau,
ai cũng kể công lao và ñổi lấy cô làm vợ. Hỏi cô gái, thì cô phân xử như sau:
người thợ mộc là cha, người thợ may là mẹ, người phù thủy là thầy, còn người
thợ bạc mới là chồng. Có người ñã diễn thành lời ca toàn bộ thiên truyện này:
Ngó chừng con bóng quá trưa,
Thì ông thày pháp ñâu vừa ñến ngay
Ông khai quang ñiểm nhãn cao tài,
1
Truyện dân gian Trung-quốc, I, Nhà xuất bản Ngoại văn Bắc- kinh, 1958.
2
Trong tạp chí Nhân loại (Anthropos), XII- XIII (1917- 1918).
