369
Truyện trên, miền Bắc có người kể khác về chi tiết. Một ông lang nổi tiếng
ñược vua phong chức ñiều hộ. Một hôm cũng có chị ñàn bà ñến xin cắt một
thang thuốc giết chồng, vì "sắt cầm không ñẹp". Ở ñây ông lang không từ chối
mà làm trái lại, lập tức bốc một nắm hoài sơn, bảo người ñàn bà mua vài con
chim bồ câu ra ràng hầm với thuốc ăn trong nửa tháng sẽ chết". Chủ ý của ông là
cắt thuốc bổ. Không ngờ hóa ra chết thật (mặc dù không có việc con rết nhả
ñộc). Rồi ông lang cũng khóa tất cả các ô thuốc và ném chùm chìa khóa xuống
sông với câu thề ñộc như trên. Phần tiếp theo sau cũng có người làng chài có vợ
khó ñẻ ñến cầu ông. Người làng chài nghe ông lang bảo thằng nhỏ: - "Đun siêu
nước sông pha uống" lại tưởng bảo mình làm cho vợ như vậy, bèn trở về ñun
nước sông cho vợ uống thì không ngờ vợ ñẻ ñược ngay. Đoạn kết cũng như
trên.
1
Ở Nghệ-an, có một câu chuyện nội dung nói về lai lịch một vị thuốc "thôi
sinh", ñây cũng là một dị bản của phần thứ hai của truyện trên:
Xưa có một người ñàn bà ñến kỳ sinh, chuyển bụng ñã bốn năm ngày mà thai
chưa ra. Người chồng vội vã ñi tìm thầy thuốc ñể cắt một chén "thôi sinh". Thầy
thuốc bảo rằng: "Anh không nghe người ta nói sao, "Thai sinh như hoa, ñến kỳ
thì hoa nở". Anh cứ về rồi tự nhiên nó sẽ sinh". Người chồng trong lúc hốt
hoảng nghe câu ñược câu mất, cứ ngỡ là thầy bảo về lấy hoa cây tự nhiên mà ăn
thay thuốc là thai sẽ ra. Bèn ñi kiếm một nhánh hoa tự nhiên ñem về cho vợ ăn.
Vợ vừa cầm lấy thì thai sổ liền.
Từ ñấy người ta tin rằng hoa cây tự nhiên là loài thuốc quý ñối với trường hợp
khó sinh, hay sinh rồi mà rau chưa ra.
2
Về tình tiết người ñàn bà bí mật xin ông lang cắt cho thang thuốc giết chồng
xem thêm truyện Ăn mề gà mù mắt, Khảo dị truyện số 191, tập V
1
Trong Trung Bắc tân văn (1920)
2
Bản khai của xã Hoàng-nghĩa, Cây tự nhiên: loại cây ký sinh như phong lan, cây vàng có
từng mắt, khúc eo khúc nở, thuộc nòi thạch hộc.
