384
thì vội cắn lấy ñuôi hổ. Hổ sang ñến nơi thì cóc ñã văng xa trước hổ một quãng.
Hổ thua cuộc, cóc nói: - "Tao mới sáng ñây mà ñã ăn thịt một con hổ rồi!". Rồi
há miệng cho hổ thấy một dúm lông mà cóc ñã cắn ở ñuôi hổ lúc nãy. Thấy thế,
hổ sợ quá cong ñuôi chạy. Giữa ñường hổ gặp khỉ và kết cục cũng y như truyện
vừa kể.
1
Người Nghệ-an kể truyện này cũng giống như trên, nhưng còn có thêm một
tình tiết: trước khi hổ mời cóc nhảy thi, hổ ñòi ăn thịt cóc. Cóc bảo: - "Chà chà!
Quân mày ñông hay quân tao ñông mà mày dám ñòi ăn thịt tao. Này bây giờ
mày với tao mỗi bên gọi lên một tiếng xem bên nào có người "dạ" nhiều". Hổ
kêu lên một tiếng nhưng chẳng thấy ai phản ứng cả. Còn cóc kêu một tiếng thì
cả cánh ñồng ñều "dạ" ran. Hổ ngạc nhiên, bắt ñầu sợ cóc.
2
Người Quảng-bình kể truyện To ñầu mà dại, nhỏ dái mà khôn như nhau:
Voi thi với hổ không phải bằng cách nhảy qua suối, mà bằng cách gầm thét
sao cho hươu nai sợ chạy trốn (có người kể là làm sao cho chim rừng sợ bay ñi).
Dĩ nhiên tiếng gầm của voi không làm cho hươu nai sợ bằng tiếng của hổ. Voi
cũng hẹn qua ngày sau ñi nộp xác như trên, nhưng ở ñây kẻ cứu voi và giả bộ ăn
thịt voi, ñòi nợ khỉ, không phải là thỏ, mà là con chim chuyền chuyện (có người
kể là thỏ), nhưng khi khỉ buộc dây dẫn hổ ñến thì chim mắng: - "Đồ chó chết,
mày vay của tao ba hổ béo nay trả một hổ gầy nhom". Hổ sợ chạy làm khỉ chết
nhăn răng. Hổ dừng lại mắng khỉ rồi chén thịt luôn. Vì thế sau này dòng dõi khỉ
hễ gặp hổ là trốn chạy và kêu la ầm ĩ.
Người Quảng-bình cũng kể cả truyện Con hổ, con cóc tía và con rùa (không
phải con khỉ) như sau:
Cóc thách hổ chạy thi (không phải nhảy) rồi khi sắp bắt ñầu, cóc cũng ngậm
chót ñuôi hổ. Hổ chạy qua hết năm núi, mười khe về dừng lại, ñập ñuôi thì cóc
ñã văng ra phía trước. Thấy hổ ngoảnh ñằng sau tìm cóc, cóc mắng: - "Tao ñứng
trước mày ñây rồi còn ngoái lại sau làm cái gì!". Hổ sợ cóc, bỏ ñi, bỗng gặp rùa.
Rùa bày cho hổ buộc vào chóp ñuôi một hòn ñá thì cóc hết chỗ ngậm. Hổ làm
theo, quả nhiên lần này cóc không ngậm ñược ñuôi hổ. Nhưng khi nhảy qua
suối, hòn ñá kéo hổ xuống vực, hổ chết.
3
Còn có một truyện khác của ta trong ñó cũng có hổ và khỉ. Diễn biến của
truyện như trên, nhưng thay cho thỏ và voi (hay cóc tía) là một người ăn trộm.
Một người ăn trộm ñến rình ở chuồng ngựa nhà nọ ñịnh ăn trộm ngựa. Không
ngờ ñêm ấy có một con hổ cũng ñến rình. Trong nhà bỗng có tiếng mẹ dọa con: -
1
Theo lời kể của người miền Nam.
2
Bản khai của thôn Bùi-ngọc.
3
Theo Ca-ñi-e (Cadière), BEFEO, tập I, số 3 (1901).
