4. Trí tưởng tượng phong phú
“Ở phía xa các vị trí tiền tiêu của khoa học hiện đại, có trải một khoảng
không rộng lớn, trong đó trí tưởng tượng có thể bay bổng”
Có trí tưởng tượng là từ sự kiện có sẵn, hình dung được những sự kiện sẽ
gặp sau này, là tìm được mối liên hệ giữa các sự kiện cách nhau trong thời
gian và trong không gian.
Trí tưởng tượng có vai trò quan trọng trong khoa học. Tuy khoa học đòi
hỏi dẫn chứng, chứng minh, tức thiên về lập luận, phát minh khoa học cũng
là sản phẩm của trí tưởng tượng.
Trong toán học, trí tưởng tượng đã sáng tạo các ký hiệu đại số và các
hình học hoàn chỉnh. Trong khoa học thực nghiệm, trí tưởng tượng sáng tạo
các giả thiết là có một định luật chưa biết; trí tưởng tượng cũng phát minh
ra công cụ quan sát và các cách thí nghiệm cần thiết cho kiểm tra giả
thuyết; nó còn xây dựng các học thuyết tổng quát tượng trưng sự hài hoà
của vũ trụ.
Năm 1831, Đácuyn chú ý tới đảo san hô ở Thái Bình Dương mà trước đó
không ai hiểu được nguyên nhân hình thành. Ông tự hỏi: Tại sao đảo lại có
hình vành nón? Tại sao lại có vũng nước giữa đảo? Ông đặt giả thuyết
ngay: San hô gắn vào miệng một núi lửa rồi phát triển cao dần. Sau khi
kiểm tra thấy san hô chỉ mọc ở tầng nước nông, sâu nhất là 50 mét, ông lại
sửa ngay giả thuyết: San hô gắn vào miệng núi lửa cũ, sau núi sụt thấp dần
và san hô mới sinh cứ găn bồi thêm phân tử ôxy lại tạo thành bốn nguyên tử
ôxy. Cứ như thế, sẽ thành hình vô số phân tử ôxy phốtpho đột nhiên phát
sáng.
Sau đó, ông kiên trì làm thí nghiệm để kiểm tra giả thuyết và giả thuyết
được nghiệm đúng. Nhiều phản ứng hoa học quan trọng trong công nghiệp
đều diễn ra bằng con đường dây chuyền như thế: quá trình thu xăng từ dầu
hoả, sự cháy trong động cơ đốt trong,sự tạo thành chất dẻo bằng cách trùng
hợp,…
