Nhà khoa học phải tự đấu tranh để thông báo cho người khác biết kêt quả
nghiên cứu và hậu quả có thể của thành tựu khoa học. Khoa học nào cũng
phải vị dân sinh.
Hiện nay tình trạng vụ lợi trong khoa học không phải hiếm. Nhiều người
trẻ tuổi muốn sớm có danh lợi, cho thông báo quá vội vàng những thành
quả khoa học không được chuẩn bị kỹ về nội dung và hình thức.
Nhiều bản dịch các tác phẩm khoa học mang nhiều sai sót, do dịch giả
không giành thì giờ đọc lại bản thảo của mình.
Một số người muốn có tiếng tăm quá sớm, không suy nghĩ về đề tài được
gợi ý từ trên. Sau khi bắt tay vào nghiên cứu, vấp phải khó khăn, họ chuyển
ngay đề tài theo gợi ý khác.
Có những trường hợp quá đáng hơn, vì vội thông báo công trình nghiên
cứu, lặng lẽ lấy số liệu của người khác, làm qua loa một vài thí nghiệm bổ
sung rồi trình bày như tác phẩm của riêng mình. Có người còn luôn mồm
gièm pha các đồng nghiệp để tự đề cao.
Một hậu quả rõ ràng là những người nói trên đã tạo nên một không khí
hoài nghi vào tư liệu khoa học đương thời, và gây ra mâu thuẫn trong giới
khoa học. Còn đối với bản thân người nghiên cứu, anh ta đi dần tới chỗ sút
kém trí tuệ và trở thành người bịp bợm, không thể có chỗ đứng trong đội
ngũ khoa học chân chính, và cuối cùng tự cô lập mình.
Muốn sửa chữa tính vụ lợi trong khoa học, phải quán triệt đúng đắn mục
đích cao cả của khoa học là phục vụ lợi ích của loài người và nhiệm vụ cao
cả của người nghiên cứu khoa học không phải để được gì cho bản thân mà
chỉ để tiếp cận chân lý nhằm góp phần nâng cao đời sống tinh thần và vật
chất của con người.
Phải tạo cho mình niềm phấn khởi và lòng nghiệt tình đi tìm những bí ẩn
trong thiên nhiên, để có thể sau này dành cả đời mình cho nhiệt tình này. Ta
sẽ cảm thấy niềm vui sâu sắc trong hoạt động nghiên cứu, một niềm vui
không thể có trong cái xã hội tầm thường bon chen vì danh lợi hiện nay.
Mác đã nói lý tưởng của mình: Khoa học không thể là một thích thú ích
kỷ. Những người may mắn được cống hiến đời mình cho nghiên cứu khoa
học phải là những người đầu tiên đưa kiến thức phục vụ con người.
