ALAN PATON
KHÓC LÊN ĐI, ÔI QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU
Dịch giả: NGUYỄN HIẾN LÊ
Chương 6
Ở Ndotsheni và tất cả các trại chung quanh, mọi nhà đều bắt đầu cầy ruộng.
Nhưng công việc tiến hành rất chậm, vì thầy cán sự trẻ tuổi có viên Tù
trưởng theo sau, đi chỉ cho mọi người không được cầy dọc theo sườn đồi
nữa. Nông dân lấy đất đắp thành những tường nhỏ và cầy vòng vòng như
trôn ốc ở chung quanh sườn đồi, thành thửa ruộng coi lạ hẳn đi, không
giống trước chút nào cả. Đàn bà và trẻ em đi hốt phân bò, khi trải lên ruộng
thấy chẳng được bao nhiêu, nên viên Tù trưởng ra lệnh rào một khoảng đất,
gom bò vào trong đó để dễ hốt phân, nhưng việc đó bất tiện lắm vì bò
không có gì ăn trong khu rào đó. Thầy cán sự trẻ tuổi lắc đầu nhưng bảo
sang năm sẽ khá hơn. Người ta nấu những hột miên liễu, trong thung lũng
này chưa ai thấy làm như vậy, nhưng các người làm công trong các trại
ruộng của người da trắng bảo là phải đấy, thế là họ nghe lời nấu. Người ta
lựa vài chỗ điêu tàn để rắc những hột đó, nhưng thầy cán sự trẻ tuổi lại lắc
đầu, bảo những chỗ đó đất cằn cỗi, miên liễu mọc làm sao được. Và thầy
bảo phải liệng bỏ những hột bắp họ giữ để làm giống đi, vì ở nhà ông Jarvis
có nhiều hột giống tốt hơn. Dĩ nhiên họ không liệng đi mà dùng để ăn.
Tất cả những việc đó không phải làm mau lẹ như ảo thuật đâu. Phải mất
bao nhiêu buổi hội họp, có bao nhiêu kẻ lầm lì, nhăn nhó. Chỉ vì sợ viên Tù
trưởng, nên những cuộc hội họp đó mới không biến thành những cuộc gây
lộn, cãi vã. Bất bình nhất là những người bắt buộc phải bỏ ruộng nương của
mình.
Người em ông Kusule suốt mấy ngày hờn dỗi, không nói một lời vì cái đập
lấn vào đất của chú ta và miếng đất người ta bù lại không làm cho chú vừa
lòng. Umfundisi phải nói mãi chú ta mới chịu nghe, chú ta không lẽ từ chối,
vì chính nhờ Umfundisi mà đứa con người anh của chú mới có sữa uống
mà khỏi chết.
Viên Tù trưởng đã nói bóng nói gió rằng ông sẽ đòi hỏi những điều khó
