ALAN PATON
KHÓC LÊN ĐI, ÔI QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU
Dịch giả: NGUYỄN HIẾN LÊ
Chương 4
Từ Ixopo, chiếc xe lửa như con nít đó leo các ngọn đồi khác, những ngọn
đồi xanh nhấp nhô ở Lufala, Eastwolds, Donnybrook. Từ Donnybrook, một
đường sắt rộng đưa tới thung lũng lớn ở Umkomaas. Đây là miền của các
bộ lạc, đất khô cằn như bị bệnh, cơ hồ không có cách nào chữa được. Chiếc
xe leo lên bờ bên kia thung lũng, đi ngang qua Hemu-hemu, tới Elandskop.
Nó chạy dọc theo thung lũng dài Umsindusi, qua Edendale và các chòi đen
của thành phố xinh đẹp Pietermaritzburg. Tới đây hành khách sang chiếc xe
lớn nhất, chiếc xe đi Johannesburg. Chiếc xe này là một phép màu nữa của
ngưởi da trắng: không có đầu máy, chỉ có cái gì như cái lồng bằng sắt ở
trên nóc, và năng lực từ những dây sắt dăng ở trên cao truyền xuống lồng
sắt làm cho xe chạy.(1)
Xe leo tới Hilton và tới sông Sư tử, tới Balgowan, Rosetta, sông Mooi,
chạy ngang qua một khu đồi đẹp không sao tả nổi. Nó gầm lên ban đêm khi
lăn trên khu chiến trường thời xưa. Nó leo lên Drakensberg rồi trở lại
xuống cánh đồng.
Khi trời tờ mờ sáng, hành khách tỉnh dậy trong toa xe lắc lư và rung
chuyển. Lại có một chiếc đầu máy phun khói lên và không còn những sợi
dây bằng sắt dăng ở không trung nữa. Miền này mới lạ, kỳ dị, trải ra ngút
ngàn. Nhưng tên cũng lạ tai và khó đọc cho một người Zulu đã học tiếng
Anh. Những tên đó thuộc về một ngôn ngữ, người ta gọi là Afrikaans (2)
mà người Zulu chưa bao giờ được nghe.
Có người la:
- Mỏ kìa, mỏ kìa.
Vì trong số hành khách có nhiều người lại miền mỏ này kiếm việc.
Những cánh đồi trắng, lè tè ở đằng xa kia mà lại mỏ ư? Kumalo có thể hỏi
câu đó mà không sợ xấu hổ, vì trong toa không còn những người đã nghe
ông nói chuyện hôm qua nữa.
