XI
A
nh vẫn nhớ lần quay về nhà từ bữa tiệc cưới vào năm 1974, vợ anh đi
cạnh anh trong bộ váy trắng, đoạn anh lấy chiếc chìa khóa cửa khỏi túi tra
vào ổ, và rồi, khi vặn cổ tay, anh cảm thấy phần đầu chìa gãy ngang bên
trong ổ khóa.
Anh vẫn nhớ rằng mùa xuân năm 1966, không lâu sau khi anh gặp vợ
tương lai, một phím trên cây đàn piano của cô bị hỏng: Fa thăng cung đô
trung. Mùa hè năm ấy hai người đi chơi ở một khu dân nghèo của Maine.
Một ngày, khi dạo qua một khu dân cư bị bỏ hoang gần đó, họ lang thang
vào trong một hội trường cũ đã không được sử dụng trong nhiều năm. Tàn
tích xã hội của một cộng đồng người ngổn ngang khắp chỗ ấy: mũ đội đầu
của người da đỏ, danh sách tên tuổi, rác rưởi của những đám đông nhậu
nhẹt. Hội trường phủ đầy bụi và vắng tanh, trừ một cây đàn piano đứng ngay
ngắn ở một góc. Vợ anh bắt đầu chơi (cô chơi rất cừ) và phát hiện ra tất cả
các phím đều hoạt động trừ phím Fa thăng cung đô trung.
Vào chính khoảnh khắc ấy, có thể, A. đã nhận ra thế giới sẽ tiếp tục trốn
tránh anh tới mãi mãi.
Nếu một tiểu thuyết gia dùng những sự kiện nho nhỏ về những phím đàn
piano bị hỏng này (hay vụ chiếc chìa khóa bị gãy bên trong cánh cửa trong
ngày cưới), độc giả sẽ buộc phải ghi nhớ, để kết luận rằng tác giả đang cố
gắng nói lên một điểm nào đó về cá tính của ông hay thế giới. Người ta có
thể nói ra những ý nghĩa biểu tượng, hoặc ngầm ý, hoặc đơn giản theo một
cơ chế quen thuộc (ngay khi một điều xảy ra nhiều hơn một lần, thậm chí
theo lối ngẫu nhiên, thì một khuôn mẫu đã thành hình, một hình dáng đã
được lên khuôn). Với tác phẩm hư cấu, người ta kết luận rằng có một thông
điệp ý thức ẩn đằng sau câu chữ trên trang giấy. Đối với sự hiện diện của
những điều đang xảy ra trong thứ được gọi là thế giới thực, người ta chẳng
kết luận gì cả. Câu chuyện được bịa ra hàm chứa tất cả ý nghĩa, cho dù câu
