Với lòng chân thành,
J.B Nash
Thời còn bé, tôi thỉnh thoảng lại cùng ông đi thu tiền thuê. Tôi còn quá
nhỏ để hiểu được những gì mình nhìn thấy, nhưng vẫn nhớ ấn tượng mà
những cảnh tượng ấy mang lại, như thể, chính vì tôi không hiểu gì, thứ nhận
thức nguyên thô từ những trải nghiệm này thấu thẳng vào tôi, nơi chúng vẫn
còn ở đến ngày nay; ngay tức thì như mảnh dăm đâm vào đầu ngón tay.
Những tòa nhà bằng gỗ với hành lang tối tăm không được chăm sóc. Và
đằng sau mỗi cánh cửa, cả bầy trẻ con chơi đùa trong căn hộ trống hoác; một
bà mẹ, lúc nào cũng rầu rĩ, làm việc quá sức, mệt mỏi, cúi gập người trên
bàn ủi. Ráo riết nhất là thứ mùi, như thể sự nghèo nàn còn hơn cả việc thiếu
tiền, mà thiếu cả những giác quan, mùi hôi hám xâm nhập vào trí não khiến
bạn không thể nghĩ gì nữa. Mỗi khi bước vào một tòa nhà với cha, tôi lại nín
hơi không dám thở, như thể mùi hôi ấy có thể làm tôi đau.
Mọi người lúc nào cũng rất vui mừng được gặp con trai ông Sam. Tôi
được trao cho không biết bao nhiêu nụ cười và cái xoa đầu.
Một lần, khi tôi lớn hơn một chút, tôi nhớ rằng đang ngồi trong xe với cha
bon dọc con phố ở thành phố Jersey và thấy một thằng bé mặc chiếc áo
phông tôi đã mặc chật từ nhiều tháng trước. Đó là một chiếc áo rất độc đáo
với sự kết hợp kỳ quặc giữa những sọc vàng và xanh da trời, chẳng có gì
thắc mắc về chuyện đó chính là chiếc áo từng thuộc về tôi. Chẳng hiểu vì
sao, tôi thấy mình ngập tràn nỗi xấu hổ.
Lớn hơn nữa, ở tuổi mười ba, mười bốn, mười lăm, tôi thỉnh thoảng lại
theo cha để kiếm chút tiền cùng với mấy người thợ mộc, thợ sơn và thợ sửa
chữa. Lần nọ, vào một ngày nóng đến phát khiếp giữa mùa hè, tôi được giao
việc giúp một người trát hắc ín cho mái nhà. Người đó tên là Joe Levine
(một người đàn ông da đen đã đổi họ thành Levine để thể hiện lòng biết ơn
với một người bán thực phẩm Do Thái đã từng giúp đỡ ông thời trẻ), và ông
là người giúp việc mà cha tôi tin tưởng, trông cậy nhất. Chúng tôi kéo cả
loạt thùng chứa năm mươi ga-lông hắc ín lên nóc nhà và rải thứ chất đó
khắp mái với mấy cái chổi. Ánh mặt trời rọi thẳng xuống cái mái phẳng lì
đen sì ấy thật tàn bạo, và sau chừng nửa giờ gì đó tôi bắt đầu thấy chóng
