Bình luận đầu tiên về quy luật của tình cờ.
Chuyện bắt đầu như thế này đây. Người bạn nọ kể cho anh nghe một câu
chuyện. Nhiều năm đã trôi qua, và rồi anh lại thấy mình suy nghĩ về câu
chuyện ấy. Mọi thứ không khởi phát với câu chuyện ấy. Thay vào đó, trong
việc nhớ lại nó, anh bắt đầu thức nhận rằng điều gì đó đang xảy ra với mình.
Vì câu chuyện đã không hiện đến với anh trừ phi có bất cứ thứ gì gợi lại
những ký ức của nó không sẵn bắt nó phải cảm nhận thấy. Anh không hề
biết mình đã đào xuống mảnh đất của những ký ức cơ hồ đã biến mất, và
hiện giờ một điều gì đó đã trồi lên, anh thậm chí không thể đoán bao lâu thì
cuộc khai quật này mới chấm dứt.
Trong quãng thời gian chiến tranh, cha M. đã trốn khỏi quận Nazi suốt
nhiều tháng trong một căn phòng gọi là chambre de bonnetại Paris. Cuối
cùng, ông đồng ý bỏ trốn, tìm cách đến được nước Mỹ, và bắt đầu một cuộc
đời mới. Nhiều năm trôi qua, hơn hai mươi năm, M. được sinh ra, lớn lên,
và giờ đã tới học tập tại Paris. Một lần, anh phải mất nhiều tuần khó khăn để
tìm nơi ở. Ngay khi anh sắp bỏ cuộc trong vô vọng, anh tìm thấy một
chambre de bonne. Ngay lập tức sau khi chuyển vào, anh viết một lá thư cho
cha để báo tin vui. Một tuần sau anh nhận được thư trả lời: địa chỉ của con,
cha M. viết, chính là tòa nhà mà cha đã trốn trong thời gian chiến tranh. Sau
đó ông tiếp tục miêu tả chi tiết căn phòng. Hóa ra đó chính là căn phòng mà
con trai ông đã thuê.
* * *
Vì thế, chuyện bắt đầu với căn phòng này. Và rồi chuyện bắt đầu với căn
phòng ấy. Và hơn tất cả ở đó có một người cha, có một đứa con trai, và có
chiến tranh. Để nói về nỗi sợ hãi, và để nhớ rằng người đàn ông đã trốn
trong căn phòng nhỏ là một người Do Thái. Cũng để ghi lại: thành phố đó là
Paris, là nơi A. vừa mới từ đó quay về (ngày mười lăm tháng Mười Hai), và
trong suốt cả một năm trời anh từng sống ở một chambre de bonnetại Paris –
nơi anh viết cuốn thơ đầu tiên, và nơi cha anh, trong chuyến đi tới châu Âu,
