Sau khi vào tù, anh tiết lộ OPM là chữ viết tắt của Other People’s
Money (tiền của người khác). Hiện tượng xài hay đầu tư tiền của
người khác thoải mái vẫn rất thông dụng trong các ngân hàng, các
quỹ đầu tư, các doanh nghiệp nhà nước, ngay cả các công ty đa
quốc gia. Có lần tôi bật cười khi một ngài Thượng nghị sĩ trong
Quốc hội Mỹ ngây thơ hỏi một anh nhân viên kinh doanh mới 27
tuổi sao anh chấp nhận quá nhiều rủi ro khi đánh cược cả tỷ đô la
về các chứng chỉ bảo lãnh nợ (CDO) của bất động sản? Anh ta trả
lời: “Khi tôi thắng, tôi sẽ được nhiều tiền thưởng. Nếu tôi thua,
thì đây là OPM.”
Cách đây 15 năm tôi có thuê một ông CEO. Kỹ năng quản lý của vị
CEO này làm tôi thán phục, nhất là ông chuyên ăn nhậu đãi khách ở
những nhà hàng nổi tiếng và đắt nhất tại bất kỳ thành phố nào:
Tokyo, New York, Hồng Kông hay London. Chi phí tiếp khách của
ông nhiều gấp ba lần lương lậu của ông ta. Trong những lúc mà
ông phải ăn nhậu bằng tiền của cá nhân thì ông chỉ chọn
McDonald.
Các mạng truyền thông đã tốn bao nhiêu thì giờ giấy mực cho
những phân tích tại sao các doanh nghiệp nhà nước làm ăn không
hiệu quả hay ngân sách luôn luôn bội chi. Bà osin nhà tôi cũng biết
rất rõ câu trả lời: “OPM muôn năm”.
Nói tóm lại, tôi cho rằng năm nguyên lý trên là kiến thức căn
bản của một sinh viên đại học về vận hành kinh tế của một quốc
gia hay một doanh nghiệp hay một cá nhân, đủ để giải thích mọi hiện
tượng dù nghịch lý và khó hiểu đến đâu...
30 tháng 04 năm 2012
