Mùa hạ năm thứ 4 Kiến An đến mùa đông năm thứ 6 là cuộc đại chiến
Quan Độ kéo dài 2 năm rưỡi, Viên Thiệu sau khi có được Lưu Bị thu được
không ít tin tình báo về doanh trại Tào Tháo, càng thêm tin tưởng, tuy bộ
tham mưu phản đối, Viên Thiệu vẫn tổ chức đại quân, dự định Nam chinh
thôn tính Tào Tháo.
Hơn một năm ở trong trại Viên Thiệu, Lưu Bị mắt thấy Viên Thiệu là người
nhu nhược không quyết đoán, bộ tham mưu gồm nguyên lão và các tướng
lĩnh mỗi người một ý, tuy có binh lực gấp mười Tào Tháo, song không phải
là một khối thống nhất đủ mạnh. Lại thêm ở vào giai đoạn này, Lưu Bị cũng
đã biết rõ mưu lược và thực lực của Tào Tháo, bởi vậy phán đoán rằng, nếu
cuộc chiến kéo dài, Viên Thiệu có thể chẳng phải là đối thủ của Tào Tháo,
bèn mượn cớ đến phía tây nam Dự Châu để ngăn chặn Tào Tháo. Được
Viên Thiệu cấp cho một số quân mã, liên hợp với quân của Lưu Tích, một
tướng Hoàng Cân thân Viên Thiệu, đánh du kích quấy rối quân Tào, chế
ngự một phần binh lực của Tào Tháo.
Giai đoạn này Trương Phi đang tụ tập tàn quân sau trận thất bại ở Từ Châu,
lạc mất Lưu Bị. Quan Vũ bị hãm mình trong trại Tào, cũng đã chia tay Tào
Tháo hộ tống gia quyến của Lưu Bị rời khỏi Hứa Đô, về với Lưu Bị. Trải
qua hơn một năm thất bại và phân ly, lại qui tụ được những người cũ, khá
thấy Lưu Bị có một sức lực kinh người.
Trong số Bát đại gia Đường Tống được người sau suy tôn, Tô Đông Pha
từng nói: “Kẻ dùng binh tự cổ đến giờ, chẳng bằng được Tào Tháo, việc
đánh dẹp họ Viên thực rất khéo léo vậy”.
Cuộc đại chiến ở Quan Độ trong lịch sử Trung Quốc, là chiến dịch kinh
điển vận dụng mưu lược lấy ít đánh nhiều, binh lực của Viên Thiệu vượt
gấp 10 lần Tào Tháo, bởi vậy Tào Tháo nắm địa lợi lấy Quan Độ của mình
làm đất quyết chiến, vận dụng chiến thuật cố thủ, chiến thuật đột kích, cuối
cùng đã may mắn và khéo léo đánh bại quân viễn chinh to lớn của Viên
Thiệu.
Sau đại chiến Quan Độ đến năm 12 Kiến An thì chấm dứt cuộc Bắc chinh Ô
Hoàn, liên tục trong 8 năm, Tào Tháo đem toàn lực thâu tóm vùng Hoa Bắc
diệt trừ thế lực to lớn của Viên Thiệu, đã mấy lần động binh suốt một dải từ