KHỔNG MINH GIA CÁT LƯỢNG ĐẠI TRUYỆN - Trang 663

thể làm được người bầy tôi không hài lòng, toàn tâm phụ tá Lưu Thiện,
trong số những Đại thần phụ tá thời Tam quốc, Gia Cát Lượng có quyền lực
lớn nhất, gánh vác nặng nhất, mà khó khăn cũng nhiều nhất.
Để khắc phục khó khăn như vậy, mở ra cơ hội phát triển cho nước Thục, để
báo đáp ân tri ngộ với Lưu Bị, Gia Cát Lượng ngày đêm trằn trọc suy nghĩ
hết mình với công việc, ông không những đảm nhiệm quyết định và thúc
đẩy các kế sách lớn về quân chính toàn quốc, lại tự mình đứng ra tu bổ thủy
lợi, cầu cống, đường xá, nhà trạm, lại còn tổ chức việc nuôi tằm, dệt vải,
nấu muối, đúc sắt, đúc tiền, lại tự mình thiết kế ra các công cụ tác chiến và
vũ khí mới như trâu gỗ, ngựa máy, nỏ liên châu.
Mỗi công việc đều có tính khai sáng, không có tính tiền lệ, chẳng thể bảo để
người khác làm thay, nên phải tự mình mò mẫm, phải nắm mọi việc lớn nhỏ
khác, tự mình coi xét so sách, vất vả suốt ngày. Chủ bạ Dương Ngưng, lo
lắng cho sức khỏe của ông, từng khuyên ông không nên quá vất vả, lấy câu
chuyện Bính Cát, Trần Bình ngày xưa, lưu ý Thừa tướng chỉ nên phụ trách
quyết sách là đủ.
Gia Cát Lượng tự nhiên thấy rất rõ ràng đạo lý ấy, song vấn đề là tất cả còn
chưa đi vào qũy đạo, ông không những phải quyết sách, mà còn phải triệt
để đôn đốc chấp hành. Huống chi không tự mình tham dự, quyết sách có thể
không được thực hiện khẩn trương, cho nên đành phải thâu tóm dẫu có vất
vả mọi tư liệu có được, để mong cầu đạt được sự quán triệt nhất tinh thần
của chính sách.
Có thể tự mình đôn đốc những việc nhỏ sẽ ảnh hương đến quyết sách lớn,
song Gia Cát Lượng dứt khoát chẳng phải là người không biết phân biệt sự
nặng nhẹ và tính khẩn trương của công việc, ông hiểu rõ công việc rất mạch
lạc, hiệu suất làm việc rất cao, chỉ phải nỗi đích xác là người ham mê với
công việc, việc này hoàn thành là lập tức vội làm công việc khác, phải trị
quốc, phải trị quân, phải học tập, phải tu tâm, phải viết sách, một ngày dẫu
có 48 tiếng cũng là không đủ với ông.
Ông đã sớm thấy sự bao la của đời sống, mà hơn nữa lại là người lạc quan
chủ nghĩa, biết rõ lý tưởng của mình, có thể suốt một đời cũng không thể
đạt được. Song ông không phải là người theo bi quan luận, giữ mệnh tích