nằm cạnh co chân lên thì tôi cũng phải co chân theo, nhưng giấc ngủ vẫn sâu
và làm quên lãng tất cả – đúng là những ngày vàng.
Sau đó một thời gian ngắn tôi bắt đầu nhận thấy sự thay đổi – đầu tiên
là về khẩu phần ăn. Chúng tôi chỉ có thể đoán già đoán non về việc thời kỳ
nửa chiếc bánh mì đã biến đâu mất nhanh chóng thế, thay vào đó – không
thể đảo ngược được – là giai đoạn một phần ba và một phần tư chiếc, và
Zulage cũng không nhất thiết bao giờ cũng phải có. Cũng từ đó con tàu bắt
đầu chậm dần, cuối cùng thì dừng hẳn. Tôi thử nhìn lên phía trước, nhưng
chỉ thấy đến ngày hôm sau, ngày mai cũng sẽ là một ngày như thế này, nghĩa
là đúng y hệt như ngày hôm nay – đó là trong trường hợp may mắn, dĩ
nhiên. Tôi bắt đầu chán nản, sự hăng hái thuyên giảm, mỗi ngày thức dậy lại
nặng nề hơn một chút, mỗi ngày đi nằm cũng mệt mỏi hơn một chút. Tôi đói
hơn một chút, đi lại bất đắc dĩ hơn một chút, bằng cách nào đó tất cả nhọc
nhằn hơn, sự chịu đựng ngay bản thân mình cũng bắt đầu trở thành một
gánh nặng. Tôi (tất cả chúng tôi, tôi dám nói) không còn là những tù nhân
tốt nữa, và dấu hiệu của điều này tất nhiên chúng tôi có thể nhanh chóng
nhận ra nơi những người lính, những người phụ trách riêng của chúng tôi,
trong số họ lần đầu tiên phải kể đến, dù chỉ bởi cấp bậc của gã, là
Lagerältester.
Vẫn như trước đây, ở mọi lúc và mọi nơi chỉ thấy gã vận đồ đen. Gã
thổi còi đánh thức vào buổi sáng, gã kiểm tra mọi thứ lần cuối cùng vào buổi
tối, và về căn phòng của gã ở đầu mé kia thì người ta đã đồn đại khá nhiều
chuyện. Gã nói tiếng Đức, dòng máu Digan – giữa chúng tôi với nhau gã chỉ
được gọi là “lão Digan” – và đây là lý do chủ yếu để người ta dành chỗ cư
trú cho gã ở trại tập trung, lý do thứ hai là sự khác biệt với người bình
thường mà Citrom Bandi đã khẳng định về gã ngay từ cái nhìn đầu tiên. Còn
cái tam giác màu xanh lá cây thì cảnh tỉnh mọi người rằng gã đã giết và
cướp một phụ nữ lớn tuổi hơn mình – tin đồn vậy – nghe đâu rất giàu có, đã
nuôi nấng gã, như người ta nói. Thế cũng có nghĩa đây là lần đầu tiên tôi có
thể nhìn thấy một tên giết người cướp của thực thụ. Nhiệm vụ của gã là luật
pháp; công việc của gã là thi hành trật tự và công bằng trong trại chúng tôi –
