nhưng tôi thử hỏi ai còn đủ liều lĩnh, còn đủ can đảm để thử thách lòng kiên
nhẫn của người lính gác lần thứ ba? Những lúc như thế chỉ còn lại cuộc đấu
tranh thầm lặng, hai hàm răng nghiến răng vào nhau, hai bên hông run rẩy
thót lại, đến khi thử thách ngã ngũ, và cuối cùng hoặc cơ thể ta, hoặc ý chí ta
sẽ chiến thắng.
Và như một phương cách cuối cùng – biết trước hay bất chợt – cố tình
hay né tránh, là chịu đòn – ở mọi lúc mọi nơi. Tất nhiên tôi cũng được dự
phần nào vào những trận đòn, không hơn nhưng cũng không kém mức bình
thường, một cách trung bình, thông thường, như bất kỳ ai trong chúng tôi,
đơn thuần là tương ứng với những điều kiện thông thường của trại chúng tôi.
Điều khác biệt có thể chỉ là, nếu tôi cần phải nói ra: thì đó là trong điều nói
trên thực chất tôi bị đánh không phải bởi một nhân vật SS – nói thế nào nhỉ
– dẫu sao cũng chuyên trách, hay đúng hơn là được ủy nhiệm, hay bắt buộc
làm việc này, mà bởi một gã mang tên “Todt” nào đó có hành tung mập mờ
– như tôi nghe nói – một lính áo vàng của bộ phận kiểu như giám sát công
việc. Gã có mặt ngay ở đó – kèm theo một tiếng hét, một cú nhảy dài mau lẹ
– chỉ vì tôi đã đánh rơi một bao xi măng. Giờ đây, công việc vác xi măng
được bất cứ đội lao động nào chào đón – đúng là vậy, theo kinh nghiệm của
tôi – với sự hân hoan chỉ dành cho những dịp hiếm có, gần như không thể
thú nhận ngay cả giữa chúng tôi với nhau. Anh cúi thấp đầu xuống, một ai
đó đặt lên cổ anh một bao, anh lặc lè vác bao xi măng ấy tới xe tải, đến đây
một người nào đó nhấc bao xuống, rồi anh quay lại theo một đường vòng
rộng mà giới hạn được xác định bởi các khả năng tức thời, và trong trường
hợp may mắn thì còn có những người đứng trước anh, nghĩa là lại bớt xén
thêm được chút thời gian cho tới bao tiếp theo. Cái bao vỏn vẹn cũng chỉ
khoảng mươi, mười lăm ký – trong những điều kiện ở nhà thì nó như trò trẻ
con, có khi còn chơi đá bóng với nó được, nhưng ở đây tôi đã vấp, đã đánh
rơi nó xuống đất. Tệ hơn là cái vỏ bao giấy đã bị nứt, và qua kẽ nứt thứ vật
liệu giá trị trong bao, xi măng quý giá, chảy ra đất. Gã đã ở sát bên cạnh, tôi
cảm thấy quả đấm của gã trên mặt làm tôi ngã vật ra đất, cảm thấy mũi ủng
của gã đá vào mạng sườn, thấy tay gã bóp cổ, dúi mặt tôi xuống đất, vào
đống xi măng: hãy vét lên, cào lên, liếm đi – như gã mong muốn một cách
