môi mím chặt giống nhau – như thể bỗng nhiên họ lại nhớ ra điều gì đó và
điều đó lại được chứng thực trong mắt họ, và tôi không thể nào không nghĩ
rằng, có thể đó là lý do vì sao họ có mặt ở đây.
Sau đó là những người khách đến thăm chẳng hạn: tôi cũng nhìn cả họ,
thử quan sát họ, cố xác định xem ngọn gió nào, công việc gì đã đem họ tới
đây. Trước hết, tôi nhận thấy rằng, đa phần cứ vào cuối ngày, thông thường
cứ vào đúng giờ ấy là họ đến: từ đó tôi nhận ra rằng, cả nơi đây trong
Buchenwald này, tại Trại Lớn, cũng có thể có chính xác một giờ như vậy, có
vẻ thế, y như bên chỗ chúng tôi ở Zeitz, không nghi ngờ gì nữa, rõ ràng ở
đây cũng vào lúc giữa giờ trở về của các đội và giờ điểm danh buổi tối. Đến
đây nhiều nhất là những người mang chữ P, nhưng tôi còn thấy cả những
chữ J, R, T, F, thậm chí No, và ai mà biết được còn thiếu chữ nào: nhưng dù
sao, có thể nói là tôi đã chứng kiến nhiều việc thú vị, đã học được nhiều điều
mới mẻ từ tên gọi của họ, thậm chí nhờ thế tôi mới có cái nhìn chính xác
hơn về hoàn cảnh, về những điều kiện, về cuộc sống xã hội ở đây của họ,
phải nói là vậy. Các tù phạm ở Buchenwald nom hầu như đều ổn, mặt mũi
họ đầy đặn, dáng dấp và bước đi của họ đều nhanh nhẹn, nhiều người được
phép để tóc, và hầu như họ chỉ mặc quần áo tù kẻ sọc vào ban ngày, trong
lúc làm việc, như tôi vẫn thấy ở Pjectchka. Còn nếu sau khi chia khẩu phần
bánh mì bữa tối cho chúng tôi (thường là một phần ba hay một phần tư, kèm
theo món phụ Zulage khi có khi không) mà chuẩn bị đi thăm bạn chẳng hạn,
anh ta vẫn mặc áo sơ mi và áo len, rồi khoác thêm – trước đám bệnh nhân
chúng tôi hình như anh hơi cố ý giấu, nhưng trên gương mặt, qua những cử
chỉ của anh có thể nhận rõ vẻ thích thú – anh lựa ra một chiếc áo kẻ sọc hơi
nhạt, màu nâu, may đúng mốt, trên lưng có một vệt cắt ở giữa và đáp lên
mảnh vải áo tù hình vuông, mỗi bên ống quần có một vệt sơn dầu màu đỏ
không thể xóa nổi, còn trên ngực và trên ống quần trái không thể thiếu một
tam giác màu đỏ và số tù. Tôi đã phải hứng chịu nhiều phiền toái, có thể nói
là thử thách từ việc anh ta chuẩn bị đón khách buổi tối. Nguyên nhân là do
sự phi lý của thiết bị: chẳng hiểu sao ổ cắm điện tường lại ở đúng chân
giường tôi. Lúc này dù tôi có cố gắng bằng mọi cách để không chú ý tới họ,
như nhìn chăm chăm lên trần nhà trắng tinh không một gợn bẩn, ngắm cái
