Năm học khai giảng ngày mười lăm tháng tám, trước đó mấy ngày
Vaxili Pêtrôvits đến trường học của ngài Faigơ cho học sinh thi lại. Ông trở
về nhà vào bữa trưa, thái độ hết sức vui vẻ, bởi vì ngài Faigơ đã tiếp đón
ông lịch thiệp hết chỗ nói, ngài đích thân đưa ông đi xem trường sở, giới
thiệu phòng thể thao và phòng vật lý, được trang bị những dụng cụ và máy
móc mới nhất, tốt nhất của nước ngoài, và cuối cùng lại dùng xe riêng đưa
Vaxili Pêtrôvits về tới tận nhà; cả phố đều nhìn thấy Vaxili Petrôvits mặc áo
rơ-đanh-gôt, cắp chồng vở dưới nách nhảy ra khỏi chiếc xe ngựa có mui,
động tác không được khéo léo cho lắm, và ông cúi chào ngài Faigơ. Ngài
Faigơ chỉ ló bộ râu quai nón nhuộm màu ra ô cửa sổ nhỏ ở thành xe và thân
mật đưa bàn tay đi găng Thụy điển vẫy lại.
Trong bữa ăn trưa, Vaxili Pêtrôvits cao hứng kể mấy câu chuyện tức
cười về sinh hoạt và nền nếp của trường tư thục Faigơ, lời lẽ không phải
không có phần mỉa mai: một số học sinh con trai các nhà giàu, lưu ban ở
mỗi lớp đến hai ba năm, trong thời gian mài đũng quần trên ghế của cái
trường học bình yên này, họ đã kịp để ria, lấy vợ, sinh con đẻ cái; thậm chí
đã có những trường hợp chính học sinh trường Faigơ đến trường với con
trai của mình, có điều ông bố học lớp sáu, còn cậu con trai vào lớp một.
- “Xe non e vero eben trovato!” - Vaxili Pêtrôvits cười rộ và nói; câu
ấy nghĩa là: Tuy không phải là chuyện thực, nhưng bịa rất khá; song bà bác
tỏ vẻ không tán thành thái độ của Vaxili Pêtrôvits; bà cứ lắc đầu hoài:
- Chà chà... tôi không tưởng tượng được chú sẽ làm thế nào sống yên
ổn ở đấy.
Buổi tối, ngồi chấm bài, Vaxili Pêtrôvits thở phì phì bực bội, và hai
đứa trẻ còn nghe thấy có một lần ông khẽ thốt lên:
“Không, có quỷ biết là thế nào! Phải chấm dứt hẳn tình trạng quái gở
này đi”. - và ông ném cây bút chì xuống.
Trong số mười học sinh trường Faigơ phải thi lại, môn tiếng Nga,
Vaxili Pêtrôvits đánh trượt bảy đứa, và trong cuộc họp Hội đồng nhà
