- Vậy thì thế này - Pêchya nói bằng giọng hết sức nghiêm nghị, nhưng
đột nhiên nó ngượng nghịu. Nó lấy hết can đảm chờ cho cầm giác nhút nhát
qua đi và lại bắt đầu nói một cách hào hứng.
- Vậy thì thế này. Tiếng La tinh là một trong những thứ tiếng phong
phú nhất và hùng hồn nhất trong nhóm ngôn ngữ Ấn - Âu. Thuở sơ khai,
cũng giống như tiếng Umbrư và Ôxcô, trước kia tiếng La tinh thuộc nhóm
thổ ngữ chính của các dân tộc không thuộc dân tộc Etruscơ miền Trung Ý,
nó là thổ ngữ của dân đồng bằng Latsium, tổ tiên của người La mã cổ đại
xuất thân chính từ môi trường này. Hiểu chứ?
- Không, - Gavrik lắc đầu nói.
- Không hiểu cái gì nào?
- Những thổ ngữ chủ yếu của các dân tộc không thuộc gốc Etruscơ, -
Gavrik nhắc lại một cách cặn kẽ và nhìn Pêchya bằng cặp mắt buồn bã.
- Thôi được, sau này cậu sẽ hiểu. Chẳng qua cậu chưa quen đấy thôi.
Bây giờ ta đi tiếp cái đã. Trong khi tiếng nói của các dân tộc khác của các
dân tộc ở Ý như Etruscơ, Iapigiơ, Ligurơ... dĩ nhiên là không kể các dân tộc
họ hàng với người La tinh như Umbrư và Xabenlơ, - vẫn là thổ ngữ có thể
nói là bị giới hạn trong những miền nhỏ hẹp, - Pêchya đưa hai tay lên, làm
một điệu bộ rất đẹp rõ ra dáng giáo sư, khoát một vòng trong không trung
để minh họa cái ý vừa nói, - thì nhờ có người Hy lạp cổ đại tiếng La tinh
không những đã trở thành tiếng nói thống trị ở Ý, mà còn phát triển thành
ngôn ngữ văn học. - Pêchya giơ ngón tay trỏ lên một cách ý nhị. - Cậu hiểu
chứ?
- Không! - Gavrik nhắc lại bằng giọng chán nản và lắc dầu.
- Có lẽ cậu chỉ ngay cho tớ vần chữ cái thì hơn, Pêchya ạ.
- Làm cách nào tốt hơn thì tớ phải biết chứ. - Pêchya xẵng giọng nói.
- Có lẽ nên như thế này, - Gavrik nói, - Về tiếng Etruscơ và Lapigiơ
thì để sau hẵng hay, còn bây giờ chúng mình hãy đi ngay vào chữ cái La
