Những khó khăn bất ngờ nảy ra khi đến văn phòng tỉnh trưởng xin hộ
chiếu ra nước ngoài. Cần phải trình bày chứng chỉ về tư cách chính trị.
Chuyện đó không đơn giản lắm. Vaxili Pêtrôvits viết đơn, và bốn ngày sau,
một nhân viên bóp cảnh sát Alêcxandrơ đến nhà cùng với hai nhân chứng
để thẩm vấn. Riêng tiếng “thẩm vấn” cũng đủ làm cho Vaxili Pêtrôvits nổi
cáu. Ở phòng ăn, gã cảnh sát đặt cái cặp hồ sơ bọc vải bẩn thỉu và lọ mực
không đổ của nhà nước lên tấm khăn trải bàn và bắt đầu dùng giọng quan
cách hỏi ông những câu hết sức ngớ ngẩn: ông thuộc giới tính nào, tuổi tác,
tín ngưỡng, địa vị, chức tước. Vaxili Pêtrôvits suýt nổi khùng, nhưng ông
nén được và chịu đựng được cuộc thử thách hai tiếng đồng hồ đó. Ông ký
tên dưới bản thẩm vấn, bên cạnh chữ ký ngoằn ngoèo của ông Akimôp làm
nghề quét sân và chữ ký ngoa ngoắt, bay bướm của một nhân chứng khác,
một gã trẻ tuổi không quen biết, mặt lấm tấm mụn, đội chiếc mũ cát két học
sinh kỹ thuật có huy hiệu hai chiếc búa và có cái họ kì lạ là “Pêrêkôn”.
Rồi một tên cảnh sát mang đến cho Vaxili Pêtrôvits giấy mời đến gặp
cảnh sát trưởng. Vaxili Pêtrôvits đến và nói chuyện với viên cảnh sát trưởng
ở trong phòng làm việc của ông ta, nói nhiều chuyện linh tinh, chủ yếu là
về chính trị, đồng thời cũng giải thích cho ông ta rõ vì sao mình bỏ việc nhà
nước ở Bộ giáo dục. Họ chia tay nhau một cách hoàn toàn thân thiện.
Nhưng chưa phải là hết. Còn phải xuất trình những bản sao nhiều loại
giấy tờ, lý lịch công tác, khai sinh, giấy khai tử của vợ v.v... và bản sao phải
có công chứng viên nhận thực. Việc này chiếm mất khối thời giờ và phiền
toái lắm, chẳng khác nào một trò nhạo báng đối với ông. Thoạt tiên phải
sao lại những giấy tờ ấy thật cẩn thận, không để có chút lầm lỗi nào, và
đem đến trình viên công chứng. Pêchya đi với bố đến khắp mọi nơi.
Ôi, thật là khổ hình: tất cả những phòng sao lục ấy, những ả gái già
đứng lên sau những chiếc “Undervút” và “Rơmanhtông”
, áo nịt loạt soạt,
thái độ buông tuồng, nhìn Vaxili Pêtrôvits từ đầu đến chân bằng con mắt
miệt thị và tuyên bố dứt khoát rằng không thể xong trước một tuần được!
