trọng những lời phán xét của ông. Ông dần thêm những cai mới vào việc
đọc. Tôi đặc biệt nhớ một chuyện. Ông ngồi trên cái xích đu gỗ, đung đưa
từ rìa thảm ra đến sàn nhà. Ông đột ngột ngừng điều đang nói và đòi tôi cho
ông xem tay. Ông cầm lấy đầu những ngón tay của tôi, rồi bỏ tay tôi ra.
Ông nghĩ ngợi một lúc về những điều ông vừa nhìn thấy – đó là cách của
ông, nghĩ về những điều ông đã thấy nhiều hơn là chăm chăm nhìn vào tay,
và ông nói "Cháu là người có lòng tin lớn nhất mà bác biết", Điều này
không làm tôi thích thú; dường như nó có nghĩa tôi chẳng là gì trong cuộc
đời này hết cả. Tôi nói "Bác có thể đọc được chính bàn tay của bác không?
Bác có biết nó nói lên được điều gì không?" Ông nói, "Không biết được,
không biết được". Âm điệu giọng nói của ông đổi khác, tôi ngắm nhìn
người đàn ông này, người có (theo lời kể của ông) mọi thứ diễn ra thật tốt
đẹp, đã thực sự sống với ý nghĩ mọi thứ rồi đều sẽ trở nên xấu xa. Tôi nghe
đó là cách một người có thể xử sự; và tôi cảm thấy thân thiết với ông sau
đó, thân thiết hơn cả với những người trong gia đình tôi.
Rồi xảy ra một sự đổ vỡ mà một số người dã ngầm tiên liệu trước đối
với người đàn ông luôn thành công và nói nhiều này. Đất nước mà
Nazruddin gia nhập trở nên độc lập, khá đột ngột, và trong suốt nhiều tuần
nhiều tháng, tin tức từ nơi đó thường chỉ là những trận chiến và chết chóc.
Theo cách một số người nói bạn có thể tin là nếu Nazruddin từng là một
loại nnkhác, nếu ông bớt huênh hoang về thành công của mình, uống ít
rượu hơn và chừng mực hơn trong cách cư xử, các sự kiện đã có thể diễn ra
theo cách khác. Chúng tôi nghe rằng ông cùng gia đình bay đến Uganda.
Có tin họ đã ngồi thùng xe tải xuyên qua cây bụi trong suốt nhiều ngày,
hoảng loạn và đói khát tại thành phố ven biên giới Kisoro.
Chí ít thì ông cũng được an toàn. Bằng chuyến đi khó nhọc ông đã đến
được bờ biển. Những người muốn thấy ông suy sụp đã thất vọng.
Nazruddin vẫn luôn ngẩng cao đầu, vẫn mặc bộ đồ đen và đeo đôi kính
đen. Tấn thảm kịch đã không hề ảnh hưởng đến ông.
