về sự bàng quan này, và tôi nghĩ sau khi tôi từ chỗ ông về ngày hôm ấy,
châu Phi của ông, châu Phi của dòng sông và cây bụi này, đã khác với châu
Phi của tôi. Châu Phi của ông là một chốn đẹp đẽ, đầy ắp những điều mới
mẻ.
Ông là một giáo sĩ, là người một nửa. Ông sống bằng những lời thề tôi
không thể nói và tôi tiếp cận ông với sự kính trọng của những người như tôi
kính trọng những con người thiêng liêng thánh thiện. Nhưng tôi bắt đầu
nghĩ về ông như một cái gì đó khác nữa. Tôi bắt đầu nghĩ ông là một người
thuần tuý. Sự có mặt của ông tại thị trấn làm tôi thích thú. Những thái độ
của ông, những mối quan tâm của ông, hiểu biết của ông thêm cái gì đó vào
nơi đây, làm cho nó bớt phần cằn cỗi. Tôi không thấy phiền gì khi ông chỉ
quan tâm đến bản thân ông, ông hờ hững với sự ra đi của một giáo viên của
ông, rằng ông chẳng coi tôi là cái thá gì khi nói chuyện với tôi. Với tôi điều
đó là một phần của bản chất tôn giáo đặc biệt ở ông. Tôi tìm kiếm ông và
cố hiểu những quan tâm của ông. Ông thường xuyên sẵn sàng nói (luôn
nhìn xa vắng) và chỉ bảo những gì ông vừa tìm thấy. Đôi khi ông cũng đảo
qua cửa hiệu của tôi và mua một số thứ cho trường. Nhưng sự rụt rè –
không thực sự là rụt rè – không bao giờ rời bỏ ông. Ông không bao giờ dễ
dàng với chính mình. Ông vẫn mãi là một người lạc lõng.
Ông giải thích cho tôi khẩu hiệu thứ hai của thị trấn – những từ La tinh
khắc vào toà nhà đổ nát gần cầu tàu: Miscerique probat populos et foedera
jungi. "Ngài tán thành sự hoà trộn các dân tộc và những mối dây ràng buộc
của họ". Đó là nghĩa của những từ đó, và chúng cũng là những từ hết sức
cổ, từ mãi thời Rome cổ xưa. Chúng được trích từ một bài thơ về sự hình
thành Rome. Người anh hùng đầu tiên của Rome, đến Italy để xây dựng thị
trấn cho mình, dừng lại ở vùng đất bờ biển châu Phi. Nữ hoàng tại đây đem
lòng yêu chàng, và có vẻ như là chuyến đi Italy đã bị huỷ bỏ. Nhưng rồi các
vị thần chứng kiến đã giúp một tay, và một torng số các vị thần nói rằng vị
thần Rome vĩ đại không đồng ý định cư ở châu Phi, không đồng ý với sự
hoà trộn các dân tộc ở đây và những hiệp ước liên minh giữa người châu
