con một ngày rất xa rồi, đã bao nhiêu năm nay, một làng vắng vẻ
đầu rừng miền Đông. Tôi bỗng rưng rưng dại cả người và nghẹn
ngào.
Những ngày này tôi đương trên đường xuống miền Nam Cam-
pu-chia, mỗi bước đi cũng mỗi nhích gần về miền Nam đất nước tôi.
Trong không khí, có một cái gì náo nức và bí mật và thiêng liêng
nữa. Như ở những ngày cuối năm sắp qua năm mới, như sắp gặp ai
quen. Sự mong ngóng bồn chồn, thần bí, không cắt nghĩa được. Quả
là tôi đương có cảm tưởng tôi sắp gặp ai, nhưng thật là ai thì không
làm sao nghĩ ra. Trước kia, tôi cũng có những người quen đến làm
ăn ở đất Cần Vọt này. Nhưng bây giờ sắp gặp ai đây, thì lại không
phải từ xa xôi những khuôn mặt cuộc đời nghèo khó ngày cũ của tôi
hiện trở lại. Thế thì gặp ai, tôi chịu không nghĩ ra. Mà chỉ cứ phảng
phất người nào mình quen biết, không hẹn mà sắp gặp cũng nên.
Mỗi bước đi, mỗi bước đưa dần cái mong ước gặp gỡ lại. Tôi bắt đầu
nhìn kỹ người đi trên đường. Tôi ngắm những nếp nhà tranh sơ sài
của những đồng bào Nam bộ của tôi bỏ quê lên đây nương náu. Ở
chợ, tôi ngơ ngác chờ, tìm nghe một tiếng nói của người mình. Tôi
trông mặt, tôi đoán dáng, đoán vóc người.
Nhưng rồi chẳng gặp. Nhưng rồi lại hy vọng, lại tưởng sắp gặp.
Không, không gặp ai đâu, nào tôi có gặp ai đâu. Ấy chỉ là một
nỗi tơ tưởng, khát khao đất nước quê hương mình mà mỗi bước anh
đi đương mỗi lúc một gần lại, thì đất nước quê hương anh lại hiển
hiện như đứng lên cho anh sắp thấy mặt, anh chỉ sắp được thấy mặt
mà thôi.
Thế là thế nào? Lý trí và lương tâm con người bình thường và
ngày tháng không thể yên lòng hiểu như thế được, có phải vừa một
năm trước đây, tôi có dịp ra Hải Ninh. Từ bờ biển Trà Lộ ra, tôi đi
trên mỏm đầu chữ S ven biển Tổ quốc trông sang đất Trung Quốc,
không một bỡ ngỡ, rồi đặt chân sang đây cũng không một chút bỡ
