Nhà chủ đặt tờ Niva cốt chỉ để lấy các mẫu cắt quần áo và tranh đạt giải
thưởng. Họ không đọc, sau khi xem tranh ảnh trong tạp chí xong, họ xếp
đống vào tủ trong phòng ngủ. Cuối năm, họ đóng bìa và giấu xuống gầm
giường, chỗ vẫn để ba tập Bình luận về hội họa
. Khi tôi lau sàn phòng
ngủ, nước bẩn chảy lênh láng bên dưới những quyển sách ấy. Cậu chủ đặt
mua tờ báo Tin nhanh nước Nga
và chiều chiều, mỗi khi đọc báo lại chửi
đổng:
- Có quỷ biết tại sao chúng nó lại viết những tin này! Chán quá
chừng…
Thứ Bảy, khi đang phơi quần áo trên gác thượng, tôi sực nhớ tới quyển
sách, bèn lấy nó ra, mở gói và đọc ngay dòng đầu tiên: “Nhà cửa cũng như
con người, cái nào cũng có bộ mặt riêng.” Câu ấy đúng quá, làm tôi sửng
sốt. Tôi bèn đứng bên ô cửa tò vò đọc tiếp, đọc cho đến khi khắp người lạnh
cóng mới thôi. Buổi chiều, khi nhà chủ đi cầu nguyện ở nhà thờ, tôi mang
sách xuống bếp, chúi đầu vào trang sách sờn rách úa vàng như lá mùa thu.
Chúng dễ dàng đưa tôi tới một cuộc sống mới, giới thiệu cho tôi những tên
người mới mẻ, những quan hệ mới mẻ, chỉ cho tôi các nhân vật đôn hậu,
những kẻ tàn ác đen tối không giống những người tôi đã chán ngấy. Đó là
cuốn tiểu thuyết của Xavier de Montepaine
, dài như tất cả các truyện
khác của ông, cuốn sách đầy nhân vật và sự việc, mô tả một cuộc sống mãnh
liệt mà trước đây tôi chưa từng biết. Tất cả mọi sự việc trong truyện đều
giản dị và rõ ràng lạ lùng, tựa như có một nguồn ánh sáng ẩn giữa các hàng
chữ soi tỏ điều lành và điều dữ, giúp tôi biết yêu biết ghét và bắt tôi chăm
chú theo dõi số phận những con người chen chúc trong đó. Đột nhiên tôi nảy
ra ý muốn sôi nổi giúp đỡ người này, cản trở người khác, quên mất rằng cái
cuộc sống mới hé mở đột ngột đó chỉ là chuyện bịa đặt trong sách vở. Suốt
diễn biến của cuộc đấu tranh, tôi quên hết mọi chuyện, tâm hồn tràn ngập
buồn rầu lật từng trang sách.
Tôi đọc mải mê đến nỗi khi nghe tiếng chuông réo ngoài cổng chính,
tôi chưa hiểu được ngay là ai giật chuông và giật chuông để làm gì.
