- Chú mày thật là kì khôi. – Anh nói. – Chú muốn tớ kể gì với chú? Tớ
đã thấy đủ mọi thứ trên đời này rồi. Tu viện đã thấy chưa? Thấy rồi! Quán
ăn thấy chưa? Cũng thấy rồi! Tớ thấy cả cuộc sống của quý tộc lẫn cuộc
sống của bần nông. Tớ đã từng lúc no lúc đói…
Anh hồi tưởng lại chuyện cũ, thong thả như đi trên một chiếc cầu tròng
trành, nguy hiểm bắc ngang dòng suối sâu.
- À, thí dụ chuyện này nhé. Một lần vì ăn trộm ngựa, tớ bị giải đến đồn
cảnh sát. Tớ nghĩ bụng: “Thôi chuyến này phải đi Siberia mất rồi!” Nhưng
lão đồn trưởng lúc ấy đang gắt ầm ĩ vì cái lò sưởi tỏa khói um khắp căn nhà
mới của lão. Tớ bèn nói: “Thưa ngài, việc này tôi có thể sửa chữa được.”
Lão ta quát tớ: “Câm mồm! Ngay đến thợ lành nghề nhất cũng còn chịu bó
tay nữa là mày…” Tớ bảo lão: “Thưa ngài, cũng có lúc anh chăn cừu còn
khôn hơn ông đại tướng cơ đấy.” Kể tớ lúc bấy giờ cũng táo gan thật; đằng
nào thì cũng bị đày đi Siberia rồi! Lão ta bảo tớ: “Thôi mày cứ làm đi.
Nhưng coi chừng đấy, nếu tồi hơn trước thì tao sẽ băm vụn xương mày ra.”
Trong hai ngày, tớ sửa xong cái lò sưởi. Lão đồn trưởng ngạc nhiên thốt lên:
“Chà, đồ ngu, đồ xuẩn thật! Mày là một tay thợ lò giỏi, sao mày lại đi làm
cái chuyện ăn trộm ngựa như vậy, hả?” Tớ bèn nói: “Thưa ngài, đấy chỉ là
do sự ngu xuẩn mà thôi.” “Đúng!” Lão nói. “Đó là do sự ngu xuẩn đấy thôi.
Đáng thương cho mày thật.” Đấy, lão nói rằng lão thương tớ, chú mày thấy
đấy chứ? Một lão cẩm, vì chức vụ, không biết thương ai bao giờ, ấy thế mà
lão ấy thương tớ…
- Rồi sao nữa? – Tôi hỏi.
- Chẳng sao cả. Lão ấy thương tớ chứ còn gì nữa!
- Thương anh làm gì cơ chứ. Anh như hòn đá ấy!
Anh Yaakov cười hiền hậu:
- Thằng bé mới lạ chứ! Chú nói hòn đá à? Vậy thì chú hãy biết thương
hòn đá đi, hòn đá cũng có ích của hòn đá, có đá mới lát được đường phố đấy.
Bất cứ vật liệu nào mình cũng phải biết thương tiếc chúng, chẳng có cái gì
vô ích đâu. Cát là gì? Ấy thế mà cỏ vẫn mọc trên cát đấy!
