HÀNH ĐỘNG, Ý NGHĨA VÀ TỰ KIỂM SOÁT
Có lẽ, chỉ một số ít người không đồng ý rằng hành động thể
hiện nhiều ý nghĩa hơn ngôn từ. Tuy nhiên, hầu hết chúng ta lại
cư xử như thể mình không tin vào điều đó. Chúng ta coi việc tuyên
bố chính sách đồng nghĩa với việc thực hiện chính sách. Nhà quản
lý sẽ không thể nâng cao tinh thần làm việc bằng cách phàn nàn:
“Nhưng trước đây tôi đã tuyên bố chất lượng là mục tiêu số một”.
Hành động thể hiện các ưu tiên của họ, vì nó mang lại nhiều ý nghĩa
hơn ngôn từ. Trong ví dụ về vấn đề chất lượng nêu trên, một
nhân viên cấp dưới giải thích rõ bức thông điệp: “Tất nhiên, ngài
chủ tịch ủng hộ việc nâng cao chất lượng bằng cách không bao giờ
nói: ’Tôi không quan tâm đến chất lượng‘. Điều đó có nghĩa là ông
ta ủng hộ mọi thứ. Mỗi năm, ngài chủ tịch có hai lần tuyên bố: ’Tôi
ủ
ng hộ việc nâng cao chất lượng‘ Mỗi ngày, ông có hai lần thể hiện:
“Tôi ủng hộ việc sản phẩm được chở đi bán”. Trong một trường hợp
khác, chủ tịch của một công ty công nghệ cao đã kỳ vọng hồi sinh
công ty dựa vào các sản phẩm mới, và tuyên bố công khai (với các
chuyên viên phân tích chứng khoán) rằng mọi chuyện đang tiến
triển tốt đẹp. Nhìn vào lịch làm việc, chúng ta thấy ông ta chỉ thật
sự dành 3% thời gian cho các sản phẩm mới. Tuy vậy, vị chủ tịch này
vẫn thành thật hỏi chúng tôi rằng tại sao ngay cả những đồng minh
thân cận nhất cũng đã chẳng hiểu được điều ông muốn nói.
Điều thú vị là, từ lâu lĩnh vực mơ hồ này đã trở thành một chủ
đề gây tranh cãi trong tâm lý học. Có hai trường phái tư tưởng. Một
trường phái chủ trương rằng thái độ (niềm tin, chính sách, tuyên
bố) nên đi trước hành động – đây là mô hình “Nói rồi làm”. Trường
phái còn lại với logic đảo ngược rõ ràng phổ biến hơn. Jerome
Brunner, giảng viên khoa tâm lý của trường Đại học Harvard, đã thể
hiện được tinh thần của trường phái này khi ông tuyên bố: “Bạn
thường hành động theo cảm tính, chứ không phải cảm tính biến
