ngừng của các sức mạnh bên ngoài. Theo quan niệm của các nhà lý
luận hàng đầu hiện nay, mọi vật đều đang biến chuyển – các mục
tiêu, các phương tiện và giông bão của sự biến chuyển bên ngoài.
Những thủ lĩnh của thời kỳ này bao gồm Karl Weick thuộc Đại học
Cornell và James March thuộc Đại học Stanford.
Bước chuyển đổi nổi bật trong thời kỳ thứ tư này của tư duy về tổ
chức nhấn mạnh đến tính phi chính thức, tinh thần doanh nhân
của cá nhân, về sự tiến hoá. Dấu hiệu rõ rệt nhất cho biết các
nhà lý luận quản lý hàng đầu đang triệt để tách ra khỏi các quan
niệm truyền thống, là sử dụng các ẩn dụ. Weick sôi nổi phát biểu
về đề tài chuyển đổi ẩn dụ, cho rằng các ẩn dụ thông thường đã
giới hạn khả năng tư duy hợp lý trong quản lý: “Tổ chức có bộ phận
tham mưu, bộ máy trực tuyến, và một hệ thống chỉ huy. Tổ chức
phát triển chiến lược và các chiến thuật. Tổ chức tấn công các đối
thủ cạnh tranh, tuyển dụng những người tốt nghiệp cao học quản trị
kinh doanh… Tổ chức giải quyết các vấn đề bằng cách sa thải
nhân sự, siết chặt các biện pháp kiểm tra, đề ra kỷ luật, tăng cường
nhân sự, hay quy kết trách nhiệm − đây là những gì bạn phải làm
khi tổ chức sa sút”. Weick tin chắc rằng các ẩn dụ quân sự là một sự
lựa chọn tồi khi phải xử lý vấn đề quản lý một cơ sở thương mại.
Trước hết, việc sử dụng ẩn dụ quân sự giả thiết rằng có một người
nào đó thắng và một người khác thua. Trong kinh doanh thường
không xảy ra trường hợp này. Thứ nữa, Weick lập luận rằng ẩn dụ
quân sự là một chọn lựa tồi vì người ta giải quyết các vấn đề
bằng sự tương đồng, và chừng nào họ còn sử dụng sự tương đồng
quân sự, thì “chừng đó người ta còn bị buộc phải tán thành một nhóm
rất giới hạn các giải pháp để giải quyết bất cứ vấn đề nào và một
nhóm rất giới hạn các cách thức để tổ chức bản thân”.
Các ẩn dụ mới, theo Weick và March, mở ra nhiều hướng tư duy
phong phú về quản lý − cho dù nó có thể là mối đe dọa đối với các
