Sau cùng, hóa ra không cần nhìn sang nước Nhật để tìm kiếm
những mô hình có thể giải quyết tình trạng bất ổn của các doanh
nghiệp Mỹ. Có nhiều công ty Mỹ đang thể hiện đúng mô hình đó,
xét từ góc độ của tất cả yếu tố – khách hàng, nhân viên, cổ đông
và công chúng nói chung. Các công ty vượt trội này đã đi đúng hướng
từ nhiều năm nay nhưng đơn giản là chúng ta chưa chú tâm đầy đủ
đến những điển hình tích cực này. Chúng tôi cũng chưa phân tích
được mức độ nhất quán của các hoạt động tự phát này với cơ sở lý
thuyết.
Các cuộc thảo luận về tâm lý quản trị từ lâu chỉ tập trung vào lý
thuyết X hay lý thuyết Y, giá trị của việc đa dạng hóa công việc, và
giờ đây đề cập tới các nhóm cải tiến chất lượng. Đa số các cuộc
tranh luận không đi sâu vào giải thích sự thần kỳ của lực lượng lao
động đầy nhiệt tình ở Nhật Bản hay ở các công ty vượt trội của Mỹ,
song lý thuyết hữu ích đó vẫn tồn tại. Chẳng hạn như, nhà tâm lý
học Ernest Becker đã đóng góp một lý thuyết quan trọng, mặc dù
không được phần lớn giới phân tích quản lý biết đến. Ông lập luận
rằng con người đương nhiên bị “thuyết nhị nguyên” lôi kéo. Cùng
một lúc, con người cần vừa là thành viên thích nghi với một đội
chiến thắng, vừa là một ngôi sao tự tỏa sáng.
Về đội chiến thắng, Becker nhận định: “Xã hội… là một cỗ xe
chuyên chở chủ nghĩa anh hùng trần tục… Con người vượt qua cái
chết bằng cách tìm ra ý nghĩa cuộc sống… Đó là khát vọng cháy
bỏng của loài người… Điều họ thật sự sợ hãi không phải là sự diệt
vong, mà là sự diệt vong một cách vô nghĩa… Nghi lễ là kỹ thuật để
ban phát sự sống. Ý thức về giá trị bản thân được cấu thành một
cách tượng trưng, tình yêu bản thân được con người ấp ủ nhờ vào
các biểu tượng, nhờ vào một quan điểm trừu tượng về giá trị của bản
thân họ. Khát vọng tự nhiên của con người có thể được nuôi dưỡng vô
hạn trong phạm vi của các biểu tượng”. Ông bổ sung: “Con người
