Rumelt đem đối chiếu chúng với mười chỉ tiêu phân tích tài
chính, bao gồm các chỉ tiêu về “tỷ lệ tăng trưởng hàng năm về
doanh thu thuần”, “tỷ số giá cả/lợi nhuận của cổ phiếu” và “doanh
số sau thuế tính trên vốn đầu tư”.
Thử lấy một vài ví dụ. Trong thập niên 1950 và 1960, hai loại
công ty đạt thành quả hàng đầu có bình quân thu nhập trên cổ
phần thông thường là 14,6%, thu nhập trên vốn 12,4% và tỷ lệ giá
cả/thu nhập 17,5%. Hai loại công ty đạt thành quả thấp nhất, bao
gồm cả loại có 10% lợi nhuận từ vốn cổ phần (ít hơn 31%), tỷ suất
thu nhập trên vốn 8,6% (không quá 30%) và tỷ lệ giá cả/thu nhập
17,4% (nhỏ hơn 16%). Tất cả các phát hiện trên đều mang ý nghĩa
về mặt thống kê. Những nghiên cứu mới về phát hiện nói trên của
Rumelt do David Anderson trong nhóm chúng tôi thực hiện, đã cho
thấy khoảng cách này trên thực tế đã tăng lên rất nhiều trong
những năm 1970.
Phát hiện của Rumelt có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Các tổ chức
có chi nhánh hoạt động ra bên ngoài theo một hình thức nào đó,
nhưng vẫn bám rất chặt vào khả năng chủ đạo của mình, có thành
quả cao hơn tất cả những tổ chức khác. Phân tích của Rumelt không
ám chỉ rằng “đơn giản thì tốt hơn”. Trong thực tế, một doanh
nghiệp đơn giản quá mức là một doanh nghiệp chỉ dựa trên một tổ
hợp nhất thể hóa được phân bố theo chiều dọc và thành quả đạt
được vô cùng nghèo nàn. Trái lại, các doanh nghiệp theo đuổi một vài
hình mẫu đa dạng hóa có tính ổn định bằng cách thích nghi nhưng
vẫn bám chặt vào lĩnh vực sở trường có xu hướng trở thành những
doanh nghiệp thành công vô cùng vượt trội. Mô hình của Rumelt có
khả năng kết hợp cả nhu cầu thích nghi (những doanh nghiệp
gồm các ngành có liên quan đạt thành quả cao hơn các doanh
nghiệp nhất thể hóa đơn nhất theo chiều dọc) với giá trị của việc
điều chỉnh công tác quản lý xoay quanh một khả năng chủ đạo.
