Các công trình nghiên cứu về sau đã chứng minh và củng cố
thêm các phát hiện của Gort và Rumelt. Trong một nghiên cứu đăng
trên tờ Journal of Finance năm 1975, Robert Haugen và Terence
Langetieg đã tiến hành kiểm chứng một quan niệm khá phổ biến
cho rằng hoạt động sáng tạo và sự đồng thuận trong chiến lược
cần được kết hợp – vốn không tồn tại khi quyền sở hữu các xí
nghiệp tách biệt nhau. Tiêu chuẩn được dùng để đánh giá xem liệu
các công ty được sáp nhập có tạo được tinh thần đồng thuận hay
không, là chỉ số doanh thu của các cổ đông thông thường. Sau khi
đánh giá kết quả với giá cổ phiếu của 59 công ty cổ phần không
sáp nhập từ năm 1951 đến 1968, Haugen và Langetiez rút ra kết
luận: “Không có nhiều bằng chứng cho thấy sức mạnh tổng hợp
được tạo ra khi các công ty được sáp nhập… Bất kỳ cổ đông nào cũng
có thể đạt được những kết quả tương tự bằng cách kết hợp cổ
phần của hai công ty (đã được sáp nhập) theo các tỷ lệ tương ứng
trong số cổ phiếu mà họ có.
Như chúng ta đã thấy, tác động duy nhất và rõ ràng nhất mà
Haugen và Langetieg đã có thể chứng minh, đó là mức độ gia tăng
trong sự biến thiên lợi nhuận của các cổ đông thuộc những công ty
được sáp nhập. Nói cách khác, đầu tư vào hai doanh nghiệp đã sáp
nhập vốn thành một cơ cấu sở hữu vốn duy nhất nguy hiểm hơn
việc đầu tư vào hai công ty trung thành với lĩnh vực kinh doanh cơ
bản của mình. Phát hiện này đã được nhiều nhà nghiên cứu khác
chứng minh, khiến chúng ta hoài nghi về lời biện hộ chủ yếu cho
việc sáp nhập công ty – đó là đa dạng hóa rủi ro trong kinh doanh.
Công trình nghiên cứu gần đây nhất được đăng tải trên
Financial Times cuối năm 1981. Nhan đề của công trình cũng
ngầm ám chỉ một kết luận tương tự: “Những người đi tiên phong –
các chuyên gia chống sáp nhập công ty”. Nhà kinh tế Christopher
Lorenz kết luận rằng: “Các công ty hàng đầu của châu Âu tập
