11. Hình thức gọn gàng biên chế gọn
nhẹ
Điều đáng buồn là quy mô khổng lồ luôn đi kèm theo sự phức
tạp. Phần lớn các công ty lớn đều dùng tính phức tạp để ứng phó lại
tính phức tạp, bằng cách thiết kế ra các hệ thống và cơ cấu phức
tạp hơn. Rồi họ tuyển dụng thêm nhiều nhân viên để theo dõi tất
cả sự phức tạp đó. Và đó chính là nơi sai lầm bắt đầu. Giải pháp
trên đơn thuần không mang lại hiệu quả đối với bản chất tự nhiên
của các nhân viên trong một tổ chức, nơi mà các sự việc cần phải
được giữ ở mức đơn giản hợp lý, nếu muốn đơn vị thật sự được gắn
kết với nhau. Nghịch lý là quá rõ. Một mặt, quy mô làm phát sinh
tính chất phức tạp và giải pháp đưa vào các hệ thống hoặc cơ cấu
tổ chức phức tạp là điều hoàn toàn hợp lý và cần thiết. Mặt khác,
làm cho một tổ chức hoạt động hiệu quả lại liên quan rất nhiều
đến việc phải giữ cho mọi thứ luôn ở mức độ dễ hiểu đối với hàng
chục hay hàng trăm nghìn người, những người đang có nhiệm vụ thực
thi công việc. Và điều này có nghĩa là giữ cho sự việc được đơn giản.
Dĩ nhiên, ứng viên được ưa chuộng nhất cho câu trả lời sai lầm
đó (dùng giải pháp phức tạp) chính là cơ cấu tổ chức theo ma trận.
Ma trận là một khái niệm hoàn toàn hợp lý. Ngay khi một số tổ chức
dấn thân vào các lĩnh vực kinh doanh đa dạng, và bị buộc phải
chuyển dịch từ những hình thái đơn giản nhất trong các hình thái,
đó là cơ cấu tổ chức theo chức năng – tài chính, bán hàng, sản xuất
– những quy mô mà dựa vào đó nó có thể phi tập trung hóa, sang đa
dạng. Công ty có thể tổ chức xung quanh các nhóm sản phẩm hoặc
xung quanh các khu vực địa lý nơi có các nhà máy hay các văn phòng
bán hàng. Và dĩ nhiên là không thể gạt qua một bên các chức năng cơ
bản như tài chính, bán hàng và sản xuất. Nhưng nếu người ta cố
