nếu con người gây trở ngại cho nó, thưởng công con người bằng bao nhiêu
huy chương, trả lương cho quyền cao chức trọng khi con người phục vụ nó
trung thành, còn một đằng chỉ vững chắc trong sự độc lập của mình, lách
qua nhà nước vì lợi ích vật chất, trả bằng tiền hay bằng dịch vụ cho một số
phúc lợi nào đó, nhưng có ý nghĩa hàm ơn; dửng dưng đối với những khen
thưởng đó và chỉ yêu cầu được yên thân. Đó là một khách du lịch độc lập
dùng giấy phép và vé của ông Cock để tránh phiền hà nhưng lại đứng nhìn
với thái độ xem thường dễ dãi các nhóm du lịch khác phải có người hướng
dẫn. Người tự do không làm điều sai trái. Nếu có thể, họ làm mọi việc họ
thích. Sức mạnh là cái thước duy nhất để đo đạo đức của họ. Họ thừa nhận
luật lệ quốc gia, họ có thể vi phạm nó như không hề ý thức về tội lỗi, nếu
như bị trừng phạt, họ chấp nhận không oán thán. Xã hội có sức mạnh.
Nhưng nếu đối với con người không biết phải trái, trong trường hợp ấy,
Philip cho là lương tâm đã mất đi sức mạnh. Với tiếng hò reo chiến thắng,
anh đã tóm cổ tên lừa đảo, thộp ngực nó mà ném đi. Nhưng anh vẫn không
gần sát ý nghĩa cuộc đời hơn trước. Vì sao thế giới này tồn tại, con người
sinh ra để làm gì? Đối với anh vẫn là điều không thể giải thích. Nhất định
phải có một lý do nào đó. Anh nhớ đến chuyện ngụ ngôn của Cronshaw về
tấm thảm Ba Tư. Ông ấy đưa ra chuyện này như một giải pháp cho điều bí
ẩn và ông tuyên bố một cách khó hiểu rằng không có lời giải nào hết trừ phi
người ta tự mình khám phá ra.
- Không biết ông ấy muốn nói cái quái gì? - Philip mỉm cười.
Và như thế, vào cái ngày cuối cùng tháng chín, hăm hở thực hành tất cả
những lý thuyết mới mẻ kia với một nghìn sáu trăm bảng, và cái chân vẹo,
Philip lại đi Luân Đôn lần thứ hai, và bước vào đời lần thứ ba.
