xuống, nhưng về cơ bản, tổng số lượng tài xế tử vong không hề thay đổi.
Một tác động phụ rất thú vị là số lượng người đi bộ thương vong lại tăng
lên; suy cho cùng, người đi bộ không được lợi ích gì từ các bảng đồng hồ
có đệm.
Tôi khám phá ra rằng khi tôi nói với giới phi kinh tế học về những kết
quả Peltzman thu được, họ không thể tin được rằng người ta lái xe ẩu hơn
chỉ đơn giản là vì ô tô của họ an toàn hơn. Còn các nhà kinh tế học − những
người đã học cách tôn trọng nguyên lý “người ta sẽ phản ứng trước thưởng
phạt” − thì không vấp phải khó khăn trên.
Nếu bạn khó có thể tin rằng người ta lái xe ẩu hơn khi ô tô của họ an
toàn hơn, thì bạn hãy xem xét trường hợp người ta lái xe cẩn thận hơn khi ô
tô của họ nguy hiểm hơn. Đương nhiên, đó chỉ là cách diễn đạt khác của
cùng một luận điểm, nhưng với cách diễn đạt này, người ta dễ tin vào luận
điểm đó hơn. Nếu dây đai an toàn được tháo khỏi xe của bạn, chẳng phải
bạn sẽ chú ý hơn khi lái xe hay sao? Hãy nâng quan sát này lên một mức độ
cao hơn. Nhà kinh tế học người Mỹ Armen Alchian thuộc trường Đại học
California tại Los Angeles đã gợi ý một cách giúp giảm thiểu tỷ lệ tai nạn:
Hãy yêu cầu lắp thêm một mũi tên ngay trên vô lăng ô tô, đầu nhọn chĩa
thẳng vào tim của tài xế. Alchian tự tin dự đoán rằng tình trạng cho xe chạy
quá sát phía sau một xe khác sẽ giảm đáng kể.
Chẳng có ý nghĩa gì khi liều mạng một cách dại dột để rồi nhận lấy nhiều
rủi ro hơn khi bạn có một bảng đồng hồ có đệm. Lái ẩu thì phải trả giá,
nhưng nó cũng mang lại những niềm vui cho kẻ ngồi sau vô lăng. Bạn đến
đích nhanh hơn, và bạn thường diễn rất nhiều trò vui trên đường. “Lái xe
ẩu” có nhiều kiểu: Lái xe trong những tình huống nguy hiểm, để tâm trí
treo ngược cành cây, hay tạm thời chuyển sự tập trung vào đường đi sang
việc tìm băng cát-sét. Bất cứ hành động nào cũng có thể khiến chuyến đi
của bạn trở nên thú vị hơn, và bất cứ hoạt động nào cũng xứng đáng là yếu
tố làm tăng rủi ro tai nạn lên một chút.
Đôi lúc người ta bị lôi cuốn vào việc phản ứng rằng không điều gì – hay
ít nhất là những gì tôi kể trên – đáng là một yếu tố rủi ro gây tử vong. Các
