Viễn cảnh thu nhập di động cực đoan đó, tất nhiên, là khá phi thực tế.
Cách công thức hóa thông thường về “người giàu và người nghèo” cố hữu
vị trí của họ trong cuộc sống khá là phi thực tế theo hướng đối ngược. Phần
lớn mọi người có những năm tốt và năm tệ. Trong một năm nào đó, những
người có thu nhập hiện tại cao có khả năng là đang có một trong những
năm đẹp nhất trong cuộc đời họ và những người với thu nhập hiện tại thấp
có khả năng là đang có một trong những năm xấu nhất. Khoảng cách giữa
thu nhập hàng năm cao nhất và thấp nhất là khoảng cách giữa một năm đẹp
nhất của một người với một năm xấu nhất của một người khác. Nhưng khó
mà biết là ai – ngoài một phóng viên săn lùng một câu chuyện mùi mẫn –
sẽ muốn đưa ra so sánh đó. So sánh đúng là so sánh giữa thu nhập của hai
người, mỗi người tính trung bình trong rất nhiều năm. Tôi không biết
những thay đổi của những năm 1980 ảnh hưởng tới so sánh đó như thế nào.
Tôi chỉ biết rằng không có gì trong những thống kê thu nhập hàng năm có
thể cho chúng ta câu trả lời.
Một cách để tạo ra ấn tượng giả về những hố ngăn cách thu nhập đang
nới rộng là chỉ ra rằng rất nhiều người có thu nhập cao gần đây được lợi
hơn và rất nhiều người có thu nhập thấp gần đây chịu thiệt đi. Tất cả những
điều này cho thấy rằng người ta có những năm tốt và những năm tồi. Tất
nhiên, những người gần như dẫn đầu gần đây đều lợi hơn: Phần nhiều, họ
có những năm tốt bất thường và vì thế khá hơn năm ngoái. Họ có thể cũng
khá hơn năm sau, khi mọi thứ gần với mức bình thường hơn.
Hãy tưởng tượng một đoàn người sống nay đây mai đó, đi lang thang
một cách ngẫu nhiên trên triền núi. Hãy chụp một kiểu ảnh của đoàn người
này. Những người ở gần đỉnh núi tại thời điểm chụp ảnh có khả năng là đã
đi từ dưới lên mới vừa đây. Những người gần chân núi có lẽ vừa mới đi
xuống. Điều này cho thấy, chúng ta hoàn toàn không rút ra được một kết
luận nào về việc liệu chênh lệch độ cao giữa những người ở bên trên và bên
dưới đang tăng lên theo thời gian.
Có một bài học tổng quát ở đây, đó là sẽ là sai lầm khi đánh giá tình hình
chung của một người trên cơ sở là tình hình hiện tại. Để tranh luận rằng,
