Chương 19. Những ý tưởng về lãi suất
Ngồi ghế bành mà dự đoán
Mỗi nghề đều có những trở ngại riêng. Bác sĩ phải nhận những cú điện
khẩn cấp lúc nửa đêm. Các nhà toán học mất hàng tháng trời bế tắc không
tìm ra lời giải cho các bài toán của mình. Các nhà thơ nhăn trán không biết
tấm séc tiếp theo của mình sẽ đến từ đâu. Và các nhà kinh tế học thường
được yêu cầu dự đoán tỷ lệ lãi suất.
Một đồng nghiệp của tôi thường xử lý câu hỏi khó khăn nhất này theo
cách của một người khôn ngoan, đó là im lặng để tạo hiệu ứng, và rồi cất
lời: “Tôi nghĩ rằng chúng có lẽ sẽ có những dao động”.
Nếu tôi có thể dự đoán tỷ lệ lãi suất trong tương lai, tôi cũng sẽ không
chia sẻ nó trong cuốn sách này. Nhưng tôi biết một chút ít về việc tỷ lệ lãi
suất trong tương lai sẽ được quyết định như thế nào, và tôi sẵn lòng chia sẻ
những điều đó với các bạn.
Tôi nên bắt đầu bằng việc làm rõ một điều chưa được làm sáng tỏ trong
cụm từ tỷ lệ lãi suất. Khi các nhà kinh tế học nói về tỷ lệ lãi suất, họ sẽ tự
động điều chỉnh lạm phát. Nếu bạn cho vay với lãi suất 8% trong thời điểm
lạm phát 3%, điều đó có nghĩa là khả năng mua của bạn tăng thêm mỗi năm
không phải là 8% mà là 5%; 3 xu đầu tiên bạn kiếm được từ mỗi đô-la chỉ
là để duy trì giá trị thực của số tiền gốc. Tỷ lệ được công bố là 8% là tỷ lệ
lãi suất danh nghĩa; tỷ lệ sau khi đã tính lạm phát 5% là tỷ lệ lãi suất thực
tế. Lãi suất thực tế được tính bằng lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát.
Thực tế, chỉ có lãi suất thực tế mới là có lợi ích thực. Một khoản đầu tư
thu về 10% trong thời kỳ lạm phát 7% không hơn cũng chẳng kém gì một
khoản đầu tư đem lại 3% trong thời kỳ lạm phát 0%. Trong cả hai trường
hợp lãi suất thực tế đều là 3%. Những người thất bại trong việc tập trung
vào lãi suất thực tế phạm sai lầm là tiết kiệm quá nhiều tiền. Một lần, tôi
biết một người phụ nữ đã đột ngột tăng số tiền tiết kiệm của mình khi bà
