tính toán rằng một đô-la tiết kiệm với lãi suất danh nghĩa 10% sẽ lớn lên
thành 20 đô-la trong 30 năm. Bà không nhận ra rằng với lãi suất thực tế là
3%, 20 đô-la đó sẽ chỉ đáng giá khoảng 2,5 lần số đô-la ngày hôm nay. Việc
đánh đổi giữa tiêu dùng hiện tại và tương lai là vấn đề của sở thích cá nhân,
nhưng tốt nhất là nên hiểu những đặc điểm của thương mại.
Khi nói đến tỷ lệ lãi suất, tôi muốn nói lãi suất thực tế. Ở đây, tôi muốn
quay lại với câu hỏi về cách quyết định tỷ lệ lãi suất.
Tôi xin được bắt đầu bằng cách loại bỏ một quan niệm sai lầm. Dù bạn
từng được nghe điều gì đi nữa, thì tỷ lệ lãi suất cũng không phải là giá trị
của tiền bạc. Hầu hết chúng ta đều từng đi vay để có tiền. Người ta vay để
mua ô tô, mua nhà, đi học đại học, và để phục vụ lối sống phung phí.
Những khoản vay ngân hàng được thể hiện dưới hình thức các đồng đô-la,
sau đó những đồng đô-la đó được tiêu dùng và gửi trở lại vào hệ thống
ngân hàng chỉ trong vài giờ. Nhưng chiếc ô tô mà bạn mua với khoản vay
ngân hàng sẽ ở bên bạn nhiều năm.
Tỷ lệ lãi suất là cái giá của tiêu dùng và tiêu dùng đề cập đến hàng hóa,
dịch vụ hữu hình, chứ không phải những thứ trừu tượng như tiền. Chính
xác hơn, tỷ lệ lãi suất là cái giá của tiêu dùng hiện hành, đối lập với tiêu
dùng tương lai. Nếu bạn mong chờ rằng sang năm bạn sẽ nhận được một
khoản thừa kế, bạn có thể chờ tới khi đó để mua một chiếc ô tô mới trị giá
20 nghìn đô-la, hoặc ngay hôm nay bạn có thể vay ngân hang với lãi suất
10% để mua ô tô và trả 22 nghìn đô-la sau một năm. Khoản tiền 2.000 đô-
la bạn trả thêm là cái giá của việc sở hữu chiếc ô tô ngay ngày hôm nay
thay vì một năm sau.
Phân tích đó có thể không khiến bạn ngạc nhiên, nhưng hệ quả của nó
thật sự rất đáng quan tâm. Vì tỷ lệ lãi suất là cái giá của hàng hóa tiêu dùng
hữu hình, nó – ít nhất là theo ước tính đầu tiên – được quyết định bằng
cung và cầu cho các sản phẩm tiêu dùng hữu hình. Từ việc đọc các trang
báo tài chính, bạn có thể nghĩ rằng tỷ lệ lãi suất được quyết định bởi các
chủ ngân hàng trung tâm, người kiểm soát nguồn cung tiền. Nhưng các chủ
ngân hàng trung tâm không sản xuất ô tô hay xây nhà, và họ không thể
