ta tin rằng sự thay đổi giá cả (chứ không chỉ là giá cả) luôn có những đặc
tính thống kê giống như một loạt các con số được sinh ra từ vòng quay
rulet. Nếu giá cả mang tính ngẫu nhiên, như tôi từng sai lầm mà tin vào
điều đó, thì giá cả của ngày hôm nay sẽ không thể là nhà dự báo cho giá cả
của ngày mai. Vì sự thay đổi giá cả mang tính ngẫu nhiên, nên điều ngược
lại cũng đúng. Giá cả của ngày hôm nay là nhà dự báo chính xác nhất có
thể cho giá cả của ngày mai. Giá cả của ngày mai chính là giá cả của ngày
hôm nay, cộng thêm một lượng điều chỉnh ngẫu nhiên (thường là nhỏ).
Hãy tưởng tượng ra một trò chơi may rủi đơn giản. Khởi đầu với 100 đô-
la và vòng trong rulet bắt đầu quay – vòng quay với cả những con số dương
và âm – lặp đi lặp lại nhiều lần. Nếu bạn quay vào ô 5, bạn sẽ nhận được 5
đô-la. Nếu bạn quay phải ô -2, bạn sẽ phải trả 2 đô-la cho nhà cái. Sự cân
bằng tuân theo bước đi ngẫu nhiên. Với mỗi bước đi ngẫu nhiên, hiện tại
chính là nhà dự báo xuất sắc cho tương lai. Nếu cán cân đang không
nghiêng về phía bạn sau 10 vòng quay, thì có khả năng là nó sẽ vẫn thế sau
vòng quay thứ 11.
Nhưng trong khi giá trị hiện tại của bước đi ngẫu nhiên có thể báo hiệu
nhiều về tương lai, thì giá trị quá khứ của nó lại chẳng có thêm tác dụng
nào cả. Một khi tôi đã nhìn vào vòng quay và số tiền dư hiện tại của bạn,
tôi sẽ biết tất cả những gì mà một người bằng xương bằng thịt có thể biết về
vận mệnh khả dĩ của bạn. Bạn có thể có một câu chuyện thú vị để kể về
việc bạn đã giàu lên (hay nghèo đi) như thế nào năm phút trước, nhưng việc
lắng nghe câu chuyện đó không nói thêm được điều gì chính xác hơn
những dự đoán của tôi.
Giá thị trường chứng khoán cũng tương tự như vậy. Giá cổ phiếu hiện
hành của IBM chính là nhà dự báo xuất sắc cho giá cổ phiếu tương lai của
nó. Nhưng quá trình lịch sử để dẫn tới giá cả hiện hành lại chẳng hề liên
quan chút nào.
Các nhà bình luận báo cáo rằng bởi vì gần đây một cổ phiếu cụ thể nào
đó, hay toàn bộ thị trường, đã trượt dốc, nên có khả năng nó sẽ trải qua quá
trình “điều chỉnh” lên trong tương lai gần. Cũng có thể vì gần đây nó trượt
