người. Trong câu chuyện của ông, lạm phát tiên liệu được không ảnh
hưởng đến hành vi của bất cứ ai. Lịch sử kinh tế vĩ mô hiện đại (được cách
điệu hóa ở mức cao) sẽ giải thích thế này: Lạm phát đánh lừa người lao
động chấp nhận làm nhiều công việc hơn và đánh lừa người sử dụng lao
động tuyển nhiều nhân viên hơn. Tất cả các chính phủ đều nhận ra rằng lạm
phát thường đi song song với tỷ lệ tuyển dụng cao và quyết định tận dụng
mối quan hệ này để kiểm soát tỷ lệ lạm phát một cách có hệ thống. Người
lao động và người sử dụng lao động nhanh chóng nhận ra ý định của chính
phủ và không bị lừa phỉnh nữa. Mối tương quan giữa lạm phát và thất
nghiệp bị phá vỡ chỉ bởi chính phủ muốn lợi dụng nó.
Để tôi chỉ ra cụ thể sự giống nhau này nhé. Trong suốt lịch sử môn bóng
bầu dục, không hề có sự khác nhau giữa lần chơi thứ tư và lần chơi cuối
cùng. Nếu nhà kinh tế học A quả quyết rằng “đội bóng chơi bóng trên
không ở lần chơi thứ tư” và nhà kinh tế học B lại quả quyết rằng “đội bóng
chỉ chơi bóng trên không ở lần chơi cuối cùng” thì không có dữ liệu nào
trong quá khứ có thể phân biệt được hai giả thuyết của họ. Bất cứ dữ liệu
nào thừa nhận giả thuyết của nhà kinh tế học A cũng sẽ thừa nhận giả
thuyết của nhà kinh tế học B, và ngược lại. Cả hai lý thuyết đều sẽ dự đoán
chính xác cho đến khi luật chơi thay đổi. Nhưng sau khi luật chơi thay đổi,
khi lần chơi cuối cùng trở thành lần chơi thứ ba thay vì lần chơi thứ tư, thì
một giả thuyết sẽ đúng và giả thuyết còn lại trở thành sai hoàn toàn.
Trong suốt lịch sử ngành ngũ cốc, không có sự khác biệt nào giữa mua
và tiêu thụ ngũ cốc. Nếu nhà kinh tế học A quả quyết rằng “mỗi gia đình
mua hai hộp ngũ cốc mỗi tháng” và nhà kinh tế học B quả quyết rằng “mỗi
gia đình tiêu thụ hai hộp ngũ cốc mỗi tháng”, thì không có dữ liệu nào
trước đây phân biệt được hai giả thuyết đó. Những dữ liệu nào thừa nhận
giả thuyết của nhà kinh tế học A cũng sẽ thừa nhận giả thuyết của nhà kinh
tế học B, và ngược lại. Cả hai lý thuyết đó đều sẽ dự đoán chính xác cho
đến khi luật chơi thay đổi. Nhưng sau khi luật chơi thay đổi, khi chính phủ
phát không hai hộp ngũ cốc cho mỗi gia đình hàng tháng, thì một giả thuyết
sẽ đúng và giả thuyết còn lại trở thành sai hoàn toàn.
