điều độ; công ty bảo hiểm hỏa hoạn có thể tặng miễn phí cho bạn một bình
cứu hỏa. Nhưng những điều có thể làm cũng có giới hạn. Nếu ngay từ đầu
bạn không có ý định mua một bình cứu hỏa, và nếu bạn nhận được bình
cứu hỏa miễn phí từ công ty bảo hiểm, thì điểm đến của nó có lẽ là ga ra ô
tô.
Người sử dụng lao động vốn có ít thông tin đầy đủ về những gì người lao
động định làm. Điều này gây khó khăn cho việc quyết định thưởng đúng
đắn. Bạn không thể thưởng cho năng suất lao động mà bạn không thể xác
định được.
Thị trường lao động có thừa những cơ chế được thiết kế để giải quyết
vấn đề thưởng. Trường đại học nơi tôi giảng dạy đã “cấp cho” tôi một
phòng làm việc nhưng không cho phép tôi bán nó cho người trả giá cao
nhất. Những đồng nghiệp của tôi làm tất cả công việc của họ ở nhà và trong
thư viện, và sẽ vui lòng chấp nhận mức lương thấp hơn để đổi lấy quyền
biến phòng làm việc của họ thành “xưởng sản xuất sữa ong” (hay nếu
“xưởng sản xuất sữa ong” bị cấm hoạt động vì khách hàng của họ quá hung
dữ thì có thể chuyển thành trung tâm tư vấn du lịch). Trường đại học sẽ tiết
kiệm được tiền còn năng suất lao động cũng không trở nên tồi tệ hơn. Có
thể đoán chừng rằng kết cục này sẽ được tán đồng, trừ một vướng mắc nhỏ.
Ngay cả khi tập thể giáo sư che đậy cho những cá nhân vô đạo đức, thì một
số người sử dụng văn phòng của họ một cách hiệu quả vẫn sẵn sàng hy sinh
chút năng suất để đổi lấy cơ hội lợi nhuận đúng đắn. Nếu trường đại học có
thể xác định và xử phạt khi năng suất giảm sút thì vấn đề sẽ biến mất. Trên
thực tế, thông tin là không tương ứng – chúng ta biết chúng ta có đang làm
việc hay không, nhưng không phải lúc nào chúng ta cũng nói với hiệu
trưởng – vì thế cuối cùng chúng ta chấp nhận quy luật không hoàn hảo.
Rất nhiều công ty mua bảo hiểm y tế cho người lao động với mức cao
hơn cả quy định của pháp luật, mà về cơ bản là cấp thêm khoản bảo hiểm y
tế trị giá 500 đô-la thay vì trả thêm 500 đô-la tiền lương. Ban đầu, điều này
có vẻ bí hiểm: Tại sao không trả cho người lao động tiền mặt và để họ tiêu
dùng tùy ý? Một phần của câu trả lời – và có lẽ cũng là toàn bộ câu trả lời –
