mình bằng cách nộp một khoản tiền lớn vào quỹ dự phòng để bù đắp cho
thâm hụt giữa lợi nhuận công ty và nghĩa vụ lương thưởng. Cái giá của
công việc có thể được đặt ra sao cho sổ sách cân bằng vào một năm trung
bình. Qua thời gian, doanh thu từ việc bán các công việc này chỉ đủ bù đắp
cho sự chênh lệch giữa lợi nhuận và tiền lương.
Sự sắp đặt này là giải pháp lý tưởng cho một vấn đề quan trọng, ấy vậy
mà ai nghe tới cũng đều cho rằng nó hoàn toàn lố bịch. Điều không rõ ràng
là tại sao nó khiến chúng ta cho rằng nó lố bịch. Thực tế không một tập
đoàn lớn nào từng thực thi một chính sách vậy là bằng chứng rõ ràng cho
thấy điều này là bất khả thi. Nhưng lý do đó chưa đủ để khiến ta phải
ngừng suy nghĩ về nó. Nếu chúng ta phải thiết kế những cơ chế tốt hơn
trong tương lai, thì chúng ta nên dừng lại và đặt câu hỏi xem cơ chế này sai
ở điểm nào.
Hầu hết những câu trả lời rõ ràng nhất đều không thỏa đáng. Phản đối
luôn gặp đầu tiên thường xuất hiện dưới dạng một câu hỏi: “Một nhân viên
sớm tối làm việc tại dây chuyền lắp ráp sẽ đào đâu ra 1 tỉ đô-la để mua
công việc của mình?” Câu trả lời là anh ta sẽ phải vay khoản đó thôi. Phản
hồi lại sẽ là anh ta khó mà có khả năng tiếp cận mức tín dụng tốt đến vậy.
Mới nhìn qua, phản hồi này nghe có vẻ sắc bén, nhưng nếu nghiên cứu
kỹ hơn, phản hồi này hoàn toàn không có cơ sở. Nếu nhân viên không thể
vay đủ tiền để nộp cho chương trình, thì ít nhất họ cũng có thể vay đủ để
nộp vào một phần nào đó. Nếu GM không thể bán cho bạn công việc của
bạn với giá 1 tỉ đô-la và trao cho bạn toàn bộ lợi nhuận của công ty vào
ngày cuối cùng của năm thì ít nhất họ cũng có thể bán cho bạn công việc
của bạn với giá một phần của 1 tỉ và trao lại cho bạn đúng một phần như
thế được trích từ lợi nhuận của công ty vào cuối năm. Đây là một áng
chừng tồi của điều lý tưởng, nhưng vẫn còn tốt hơn là không có chút ước
tính nào.
Nếu giả định của bạn là chương trình này đi chệch hướng vì những hạn
chế trong vay mượn thì sau đó giả định của bạn tiên đoán rằng nhân viên sẽ
được chiêu nạp vào một phần chương trình và mở rộng cho tới khi tất cả
