Giả sử tập đoàn Exxon có được quyền khoan thăm dò tại một khu vực
hẻo lánh, nơi nhìn chung mọi người đều nhất trí rằng việc khai thác sẽ chỉ
gây ra những ảnh hưởng không đáng kể tới môi trường theo nghĩa truyền
thống. Tuy thế, một nhóm hoạt động cho Quyền bảo tồn tài nguyên, cho
rằng sự thanh thản của cá nhân họ bị đe dọa bởi nhận thức về việc dầu mỏ
đang bị hút lên khỏi nơi nó đang nằm bình lặng trong lòng đất, và đệ đơn
kiện nhằm ngăn chặn hành động của Exxon. Ai sẽ giành thắng lợi xét theo
logic hiệu quả kinh tế một cách lạnh lùng?
Xét trên lập luận về hiệu quả kinh tế thuần túy, chúng ta vẫn chưa có đầy
đủ dữ liệu để bàn luận. Nếu Exxon tiến hành khảo sát, người chiến thắng sẽ
là các cổ đông của Exxon, những người này sẽ nhận thấy giá trị cổ tức của
mình tăng lên; hoặc có thể là người lao động địa phương, những người
nhận thấy mức lương cũng như các triển vọng về việc làm đột nhiên tăng
lên; và có thể là các lái xe, những người có thể nhận thấy giá xăng giảm
xuống. Thất bại thuộc về các nhà hoạt động cho Quyền bảo tồn tài nguyên,
họ sẽ khó có thể ngủ ngon giấc. Các tiêu chí về hiệu quả yêu cầu chúng ta
phải đo đạc tất cả những cái được và mất theo quan điểm tự nguyện chi trả
và phải đối chiếu tổng số cái thu về và cái mất đi.
Có thể ước đoán rằng một cổ đông trông chờ kiếm được 50 đô-la nhờ dự
án có thể đồng ý bỏ ra tới 50 đô-la nếu cần để đạt tới một phán quyết có lợi
cho Exxon. Nó được tính tương đương với 50 phiếu đồng thuận cho việc
khoan thăm dò. Phía cương quyết chống đối có thể đồng ý trả tới 3.000 đô-
la để ngăn chặn phán quyết đó. Nó được tính tương đương với 3.000 phiếu
chống.
Một người thất nghiệp sinh sống tại địa phương mong có thể kiếm được
30 nghìn đô-la nhờ làm việc cho Exxon nếu thỏa thuận được thông qua, anh
ta cũng sẽ bỏ phiếu tán thành − tuy nhiên sẽ thấp hơn cái giá 30 nghìn đô-
la. Anh ta sẵn sàng chi trả phần nào để có được công việc đó, nhưng chắc
chắn anh ta sẽ không thể đồng ý chi trả bằng toàn bộ số lương anh ta mong
nhận được. Mặc dù vậy, có lẽ anh ta sẽ đồng ý bỏ ra tới 10 nghìn đô-la để
có được công việc (nói cách khác, anh ta có thể sẵn sàng chấp nhận công
