nhiều đúng như dự tính. Ông đã thoát khỏi sự tù túng của cuộc sống trước
đây và tự mang lại hạnh phúc cho mình.
Ông ta cũng đã tạo ra một cuộc thử nghiệm kinh tế tuyệt vời. Ngay từ
đầu, Feldman đã lưu giữ những dữ liệu chính xác trong công việc của mình.
Bằng cách tính toán số tiền thu được so với số bánh được tiêu thụ, ông đã
thấy mức độ trung thực của khách hàng. Họ có ăn gian của ông không?
Nếu vậy, đâu là đặc điểm của một công ty có nhân viên gian dối và một
công ty không như vậy? Trong trường hợp nào người ta có xu hướng ăn
gian nhiều hơn, hay ít đi?
Như cách thức câu chuyện đã tiến triển, nghiên cứu ngẫu nhiên của
Feldman đã cung cấp cách thức nghiên cứu tội phạm trong giới “cổ cồn
trắng” (nhân viên văn phòng). Có vẻ như hơi buồn cười khi xác định một
vấn đề lớn và khó thay đổi như vấn đề tội phạm giới văn phòng thông qua
công việc kinh doanh của một người bán bánh vòng. Nhưng thường một
vấn đề nhỏ và đơn giản lại có thể giúp giải quyết những vấn đề lớn nhất.
Do mọi sự chú ý đều tập trung bới móc những công ty như Enron ,
giới học thuật biết rất ít về thực tế tội phạm văn phòng. Lý do ư? Không có
dữ liệu đủ tin cậy. Thực tế chính là tội phạm văn phòng rất ít khi bị bắt quả
tang. Hầu hết những kẻ biển thủ đều có cuộc sống yên ả và hạnh phúc (có
thể chỉ là lý thuyết); các nhân viên trộm cắp tài sản của công ty hiếm khi bị
phát hiện. Trong khi đó với tội phạm đường phố thì ngược lại. Một vụ buôn
lậu, ăn trộm hay án mạng thường được lưu số liệu cho dù có bắt được thủ
phạm hay không. Một vụ tội phạm đường phố có nạn nhân, người sẽ thông
báo vụ việc phạm pháp cho cảnh sát, người cung cấp dữ liệu mà từ đó cung
cấp hàng nghìn trang viết của các nhà tội phạm học, nhà xã hội học và nhà
kinh tế học. Nhưng chẳng thấy nạn nhân cụ thể nào của tội phạm cổ cồn
trắng cả. Trong vụ Enron ai đã bị trộm cắp? Và làm cách nào để bạn có thể
đánh giá được sự việc nào đó nếu bạn không biết nó xảy ra với ai, với tần
suất và cường độ như thế nào?
