Nguồn: Ariyoshi Akira (2012)
Giới chuyên gia kinh tế có nhiều cách giải thích về nguyên nhân hình
thành bong bóng bất động sản đó của nền kinh tế Nhật Bản. Chủ yếu bao
gồm: (i) Tâm lý chủ quan từ sự tăng trưởng thần kỳ đã hình thành tâm lý
“bất khả chiến bại”, ”Nhật Bản là số 1”; (ii) Bất cân đối cung cầu do cầu về
văn phòng tăng mạnh khiến quỹ đất cạn kiệt nhanh chóng và đặt ra nhu cầu
tìm kiếm những quỹ đất mới, hiếm hoi còn lại ở đô thị. Các công ty tăng
động lực nắm giữ đất đai, đầu cơ bất động sản, nắm giữ cổ phần chéo trong
môi trường lãi suất thấp.
Ngoài ra, những sự kiện kinh tế đặc thù của giai đoạn đó cũng góp phần
thổi nhanh bong bóng và kích hoạt nó tan vỡ. Sự mất cân đối trong cán cân
thương mại giữa Nhật với Mỹ và với các nước khác trong một thời gian dài
(tương tự như Trung Quốc hiện nay) đã buộc Mỹ quyết tâm thúc ép Nhật
thay đổi chế độ tỉ giá. Hiệp định Plaza (1985) yêu cầu thả nổi đồng Yên
khiến đồng tiền này tăng giá mạnh một cách đột ngột, dẫn tới nới lỏng
chính sách tiền tệ trong nước để đối phó với tình trạng xuất khẩu có nguy cơ
bị suy giảm và sản xuất nội địa bị cạnh tranh bởi hàng nhập khẩu.
Hình 1.16: Chính sách tiền tệ và bong bóng tài sản
