đảm bảo tổng mức thu nhập tài chính của địa phương không thấp hơn so với
trước đây (Trần Kháng và cộng sự, 2002; C. Wong và cộng sự, 2003).
Các khoản thu nhập cố định thuộc về Trung ương là: thuế cửa khẩu,
thuế muối, thu nhập từ mua bán thuốc là và rượu, lợi nhuận và chiết
khấu tài sản của các doanh nghiệp nhà nước do Trung ương và chính
quyền đại khu quản lý, thu nhập từ bảo hiểm hoặc cho vay tín dụng,
thu nhập từ hành chính sự nghiệp cấp Trung ương và đại khu v.v…
Các khoản thu nhập cố định thuộc về địa phương gồm: thuế con niêm,
thuế lợi tức, thuế giết mổ động vật, thuế mua bán gia súc gia cầm, thuế
nhà đất thành phố, thuế văn hóa-vui chơi giải trí, thuế sử dụng tên hiệu
tàu thuyền, thuế hợp đồng, lợi nhuận và chiết khấu của doanh nghiệp
nhà nước cấp địa phương.
Các khoản thu nhập được chia theo tỉ lệ giữa Trung ương và địa
phương là: thuế nông nghiệp, thuế kinh doanh công thương nghiệp,
thuế thu nhập công thương. Trong đó, toàn bộ nguồn thu dành cho địa
phương (gồm cả nguồn thu cố định nêu trên) có thể chiếm từ 60% -
80% dự toán ngân sách của địa phương.
Thu nhập điều tiết của Trung ương gồm thuế lưu thông hàng hóa và
thuế hàng hóa, đây là hai nguồn thu chủ yếu của Trung ương, dùng vào
việc bù đắp thâm hụt cho một địa phương nào đó.
Kết quả của đợt cải cách này là từ sau năm 1994, thu nhập của chính
quyền Trung ương luôn duy trì được mức ổn định khoảng 50% - 55% tổng
thu ngân sách, tạo nên sự tương phản rõ nét so với giai đoạn 1953 - 1978
khi tỉ trọng của thu nhập của Trung ương luôn chỉ chiếm từ 20% - 30%.
Trong khi đó, tỉ lệ chi tiêu của chính quyền địa phương đã tăng từ mức 55%
trong tổng chi ngân sách (vào năm 1978) lên mức 72% (năm 2004). Số liệu
thu - chi ngân sách giữa địa phương và Trung ương cho thấy một thực tế rõ
nét: thu địa phương suy giảm so với trước cải cách nhưng chi tiêu đã tăng
mạnh.
Nguồn: Phạm Sỹ Thành (2011)
