20
ĐOẠN IV
CHẤP TÂM NÚP SAU CON MẮT
Ông A Nan bạch Phật: "Thƣa Thế Tôn, nhƣ lời Phật dạy: vì không thấy
bên trong, tâm không ở trong thân, vì thân tâm cùng biết, không thể rời
nhau, tâm không ở ngoài thân, nay tôi suy nghĩ, biết tâm ở một chỗ!"
Phật dạy: "Chỗ ấy ở đâu?"
Ông A Nan bạch Phật: "Cái tâm hay biết đã không biết bên trong mà lại
thấy bên ngoài, theo ý tôi nghĩ thì nó núp sau con mắt. Ví nhƣ có ngƣời
lấy chén lƣu ly úp vào hai con mắt, con mắt tuy có vật úp vào nhƣng
không làm ngăn ngại, con mắt kia liền thấy thì liền phân biệt đƣợc ngay.
Song tâm hay biết của tôi không thấy bên trong là vì tâm ở nơi con mắt;
nhƣng lại thấy bên ngoài rõ ràng, không bị ngăn ngại, là vì tâm núp sau
con mắt".
Phật bảo ông A Nan: "Nhƣ ông vừa nói: Tâm núp sau con mắt nhƣ con
mắt núp sau chén lƣu ly; vậy ngƣời kia đƣơng khi lấy chén lƣu ly úp vào
hai mắt, trông thấy núi sông thì có trông thấy chén lƣu ly không?"
- Thƣa Thế Tôn, đúng thế, ngƣời ấy đƣơng khi lấy chén lƣu ly úp vào
hai mắt, thật có thấy chén lƣu ly.
Phật bảo ông A Nan: "Nếu tâm ông núp sau con mắt nhƣ con mắt núp
sau chén lƣu ly thì trong khi trông thấy núi sông sao không trông thấy
con mắt?
Nếu trông thấy con mắt thì con mắt hình nhƣ ngoại cảnh, không thể liền
thấy mà liền biết đƣợc. Nếu không thấy đƣợc con mắt thì sao lại nói rằng
tâm hay biết núp sau con mắt nhƣ con mắt núp sau chén lƣu ly? Vậy nên
biết rằng ông nói cái tâm hay biết núp sau con mắt nhƣ con mắt núp sau
chén lƣu ly, thật không có lẽ nào nhƣ vậy".
