30
Phật bảo ông A Nan: “Các ngƣời đui không có con mắt chỉ thấy tối đen,
so với ngƣời có con mắt ở trong nhà tối thì hai cái tối đen ấy khác nhau
hay không khác nhau?
- Thật vậy, thƣa Thế Tôn, ngƣời ở trong nhà tối với những ngƣời đui
kia, so sánh hai cái tối đen thật không thể khác nhau.
- A Nan, nếu ngƣời không có con mắt, thấy trƣớc hoàn toàn tối đen,
bỗng nhiên đƣợc con mắt sáng, trở lại thấy các thứ sắc nơi tiền trần mà
gọi là con mắt thấy; thì ngƣời ở trong nhà tối kia, thấy trƣớc hoàn toàn
tối đen, bỗng nhiên đƣợc cái đèn sáng, cũng thấy các thứ sắc nơi tiền
trần, lẽ ra phải gọi là cái đèn thấy. Nếu nhƣ cái đèn thấy thì đèn đã thấy
đƣợc, tự nhiên không thể gọi là đèn; lại cái đèn nó thấy thì dính líu gì
đến ông. Vậy nên biết rằng đèn làm tỏ các sắc, nhƣng thấy nhƣ vậy là
mắt chứ không phải đèn; mắt làm tỏ các sắc, nhƣng thấy nhƣ vậy là tâm
chứ không phải mắt”.
Ông A Nan tuy đƣợc lời Phật dạy nhƣ vậy, cùng với đại chúng, miệng
tuy im lặng nhƣng tâm chƣa khai ngộ, còn mong Đức Nhƣ Lai từ tâm
chỉ bày, chắp tay sạch lòng, đợi Phật dạy bảo.
ÐOẠN VII
GẠN HỎI Ý NGHĨA HAI CHỮ “KHÁCH TRẦN”
ÐỂ CHỈ RA CÁI THẤY LÀ CHỦ, LÀ KHÔNG
Khi bấy giờ Đức Thế Tôn ruỗi tay Ðâu la miên sáng ngời, mở năm ngón
tay, bảo ông A Nan và đại chúng rằng: “Lúc tôi mới thành đạo, ở trong
Lộc viên, có dạy bọn ông A nhã đa, năm vị tỷ khƣu và tứ chúng rằng:
”Tất cả chúng sinh không thành đạo Bồ đề và A la hán, là do những
phiền não khách trần mê hoặc. Thuở đó, bọn ông do đâu mà khai ngộ,
hiện nay thành đƣợc Thánh quả?”
Khi ấy ông Kiều trần na đứng dậy bạch Phật: “Tôi nay già cả, ở trong
đại chúng, riêng đƣợc cái danh là “Hiểu”, do tôi ngộ đƣợc hai chữ
“khách trần” mà thành Chính quả. Bạch Thế Tôn, ví nhƣ ngƣời khách đi
đƣờng, vào trọ quán xá, hoặc ngủ hoặc ăn, ăn ngủ xong rồi, xếp đồ lên
đƣờng, không ở yên đƣợc; nếu thật là ngƣời chủ, tự nhiên không phải đi
đâu. Tôi nghĩ nhƣ vầy: Không ở yên thì gọi là khách, còn ở yên thì gọi là
