37
lại không có tính phân biệt? Nói nhƣ thế chẳng những đối với tâm phân
biệt các tiếng; cái phân biệt hình dung của tôi, rời các sắc tƣớng, cũng
không có tính phân biệt; nhƣ vậy cho đến cái phân biệt đều không,
không phải sắc, không phải không, mà bọn Câu xá ly lầm là minh đế, thì
rời các Pháp trần, cũng không tính phân biệt. Nhƣ vậy tâm tính của ông
đều có chỗ trả về, lấy gì mà làm chủ?"
Chỉ 3. Khai thị cái thấy không chỗ trả về.
Ông A Nan bạch: "Nhƣ tâm tính của tôi đều có chỗ trả về, thì tâm tính
của Nhƣ Lai dạy, làm sao lại không có chỗ trả về? Xin Phật thƣơng xót
chỉ bảo cho tôi điều ấy."
Phật bảo ông A Nan: "Hãy lấy cái tính thấy của ông thấy tôi đây. Tính
thấy ấy tuy không phải là tâm tính nhƣ mặt trăng thứ hai không phải thật
là mặt trăng. Ông hãy nghe cho chín, nay tôi chỉ cho ông cái nghĩa
không thể trả về.
A Nan, đại giảng đƣờng nầy mở rộng phƣơng Đông, khi mặt trời lên thì
sáng, nửa đêm vắng trăng, mây mù mờ mịt thì lại tối tăm; chỗ có các cửa
thì thấy thông suốt; chỗ có tƣờng nhà thì thấy ngăn bịt; chỗ phân biệt
đƣợc, thấy cảnh sắc duyên; trong chỗ rỗng trống, toàn là hƣ không; cảnh
tƣợng mù mịt khi bụi nổi lên; mƣa tạnh trời thanh lại thấy trong sạch.
A Nan, ông đều xem rõ các tƣớng biến hóa ấy, nay tôi trả các tƣớng ấy
về chỗ bản nhân của nó. Thế nào là bản nhân? A Nan, trong các tƣớng
biến hóa, cái sáng trả về cho mặt trời. Vì sao? Vì không mặt trời thì
không sáng, nguyên nhân cái sáng thuộc về mặt trời, cho nên trả cho mặt
trời. Cái tối trả về cho trăng tối, thông suốt trả về cho các cửa, ngăn bịt
trả về cho tƣờng nhà, sắc duyên trả về cho phân biệt, rỗng trống trả về
cho hƣ không, mù mịt trả về cho bụi, trong sáng trả về cho tạnh, và trong
thế gian có những cái gì, cũng không ra ngoài mấy loại ấy.
Còn cái tính thấy của ông thấy tám thứ kia thì ông định trả về đâu. Vì
sao? Nếu trả về cho sáng thì lúc không sáng lại không thấy tối, nay tuy
các thứ sáng tối có sai khác, cái thấy không có sai khác. Các cái thấy có
thể trả về tự nhiên không phải là ông, còn cái không thể trả về đƣợc thì
không phải là ông mà là ai nữa? Vậy thì biết tâm ông vốn là nhiệm mầu
