51
thức không lòa. Giác ngộ thấy nhƣ thế là bệnh lòa, thì cái giác ngộ đó
không phải trong phạm vi bệnh lòa; đó thật là nhận thấy tính thấy, sao
còn gọi là thấy, nghe, hay, biết.
Vậy nên nay ông thấy tôi cùng ông và thập loại chúng sinh trong thế
gian đều là thấy lòa, chứ không phải là thấy đƣợc cái bị bệnh lòa. Cái
tính thấy chân thật kia, vốn ra ngoài bệnh lòa, cho nên không gọi là cái
thấy.
Chi 2. Lấy nghiệp chung so với nghiệp riêng đi đến nhận rõ sự thật
mƣời phƣơng.
A Nan, nhƣ lấy nhận thức sai lầm nghiệp chung kia của chúng sinh, so
với nhận thức sai lầm nghiệp riêng của một ngƣời, thì một ngƣời đau
mắt cũng đồng nhƣ cả một nƣớc kia; ngƣời đau mắt thấy bóng tròn là do
bệnh lòa giả dối sinh ra; còn trong một nƣớc kia, hiện ra các thứ không
tốt là do ác duyên nghiệp chung của chúng sinh tạo nên; cả hai đều do
nhận thức sai lầm vô thủy giả dối sinh ra. Tỷ lệ với 3000 châu, với bốn
biển lớn trong cõi Diêm phù đề, với thế giới Sa bà cho đến nƣớc hữu lậu
và các chúng sinh trong mƣời phƣơng, đồng là nơi tâm tính nhiệm mầu
sáng suốt, các bệnh duyên thấy, nghe, hay, biết, sai lầm, hòa hợp giả dối
sinh ra, hòa hợp giả dối diệt mất. Nếu xa rời đƣợc các bệnh duyên hòa
hợp và không hòa hợp thì cũng diệt trừ đƣợc các nguyên nhân chết sống,
đầu đủ tính Bồ đề không sinh diệt, bản tâm thanh tịnh, bản giác thƣờng
an trụ.
Chi 3. Phá xích nghĩa hòa hợp.
A Nan, ông tuy đã ngộ tâm tính nhiệm mầu sáng suốt, vốn không phải
nhân duyên, không phải tự nhiên, nhƣng còn chƣa rõ tâm tính nhƣ vậy
không phải hòa hợp mà sinh, cũng không phải không hòa hợp.
A Nan, nay tôi lại lấy nơi tiền trần hỏi ông, ông còn đem tất cả những
tính nhân duyên hòa hợp của tƣ tƣởng sai lầm thế gian mà tự nghi ngờ
rằng chứng tâm Bồ đề cũng do hòa hợp mà phát khởi. Thì hiện nay, cái
thấy của ông lại là hòa với cái sáng, hòa với cái tối, hòa với cái thông
suốt hay hòa với cái ngăn bịt? Nếu hòa với cái sáng thì ông đang thấy
sáng, cái sáng hiện đó, vậy chỗ nào xen lộn với cái thấy? Cái thấy cái
