54
A Nan, các hoa đốm lăng xăng ấy, không phải từ hƣ không mà đến,
không phải từ con mắt mà ra. Thật vậy, A Nan, nếu từ hƣ không mà đến,
thì đã từ hƣ không mà đến, rồi phải trở vào hƣ không; mà đã có ra có
vào, thì không phải là hƣ không nữa. Hƣ không, nếu lại không phải là hƣ
không, thì tự nhiên không thể dung nạp hoa đốm sinh diệt trong ấy, nhƣ
thân thể ông A Nan, không dung nạp đƣợc một ông A Nan nữa.
Nếu, hoa đốm từ con mắt mà ra, thì đã từ con mắt mà ra, rồi phải trở vào
con mắt; lại cái tính hoa đốm ấy đã từ con mắt mà ra, thì lẽ ra phải có
thấy. Nếu nhƣ có thấy thì khi đi ra, đã làm hoa đốm giữa hƣ không, đến
khi xoay về, phải thấy đƣợc con mắt. Nếu không có thấy, thì khi đi ra đã
làm mờ hƣ không, đến khi trở về phải làm mờ con mắt. Lại nhƣ thế, khi
thấy hoa đốm, lẽ ra con mắt không mờ, làm sao, chỉ khi thấy hƣ không
trong suốt, thì mới gọi là con mắt trong sáng? Vậy nên biết rằng sắc ấm
là giả dối, vốn không phải tính nhân duyên, không phải tính tự nhiên.
Chi 2. Thu Thọ ấm.
A Nan, ví nhƣ có ngƣời tay chân yên ổn, trăm vóc điều hòa, bỗng nhƣ
quên mình, không có gì là trái là thuận; ngƣời ấy không lý do gì, lấy hai
bàn tay xoa nhau giữa hƣ không, thì nơi hai bàn tay giả dối sinh ra
những cảm xúc trơn, rít, lạnh, nóng. Nên biết thọ ấm cũng lại nhƣ vậy.
A Nan, các cảm xúc giả dối kia, không phải từ hƣ không mà đến, không
phải từ bàn tay mà ra. Thật vậy, A Nan, nếu từ hƣ không mà đến, thì đã
sinh cảm xúc nơi bàn tay, sao lại không sinh cảm xúc nơi thân thể,
không lẽ hƣ không lại biết lựa chỗ sinh ra cảm xúc. Nếu nhƣ từ bàn tay
mà ra, thì lẽ ra không cần hai bàn tay phải hợp lại. Lại đã từ bàn tay mà
ra, thì khi bàn tay hợp lại, biết có cảm xúc, đến khi bàn tay rời ra, thì
cảm xúc phải chạy vào và xƣơng tủy cánh tay, lẽ ra phải biết đƣờng vào
của cảm xúc; rồi lại phải có tâm hay biết, biết ra, biết vào, và phải có
một vật đi lại trong thân, sao lại phải chờ đến hai tay hợp lại mới gọi là
cảm xúc.Vậy nên biết rằng thọ ấm là giả dối, vốn không phải tính nhân
duyên, không phải tính tự nhiên.
