59
không phải do nơi hƣ không mà sinh. Vì cớ sao? Nếu từ cái hợp mà đến
thì khi ly, cái biết đã mất rồi, làm sao biết đƣợc cái ly; đối với hai tƣớng
trái và thuận thì cũng nhƣ vậy. Nếu từ thân thể mà ra, hẳn không có
những tƣớng ly, hợp, trái, thuận, thì cái biết cảm xúc của ông vốn không
tự tính. Nếu từ nơi hƣ không mà ra, thì hƣ không tự hay biết, nào có dính
gì chỗ thu nạp của ông. Vậy nên biết rằng thân nhập là luống dối, vốn
không phải tính nhân duyên, không phải tính tự nhiên.
Chi 6. Thu ý nhập.
"A Nan, ví nhƣ có ngƣời nhọc mỏi thì ngủ, ngủ chán thì thức dậy, khi
nhận biết trần cảnh thì nhớ, khi hết nhớ thì gọi là quên. Các món sinh,
trụ, dị, diệt, trái ngƣợc đó, thói quen thu nạp đƣa vào trong, không lẫn
lộn nhau, gọi là ý căn. Cả cái ý căn cùng cái mỏi mệt, đồng là thể tính
Bồ đề chăm chú phát ra tƣớng mỏi mệt.
Nhân nơi hai thứ vọng trần sinh và diệt, nhóm cái biết ở trong, thu nạp
Pháp trần bên trong, dòng thấy nghe đi ngƣợc lại vào bên trong mà
không đến đâu, gọi là cái ý hay biết. Cái ý hay biết đó rời hai trần thức
và ngủ, sinh và diệt kia, rốt ráo không có tự thể. Thật vậy, A Nan, nên
biết cái ý căn hay biết nhƣ thế, không phải từ nơi thức, nơi ngủ mà đến,
không phải do cái sinh, cái diệt mà có, không phải từ nơi ý căn mà phát
ra, cũng không phải do nơi hƣ không mà sinh. Ví cớ sao? Nếu từ nơi
thức mà đến, thì khi ngủ đã theo cái thức mà diệt rồi, còn lấy cái gì làm
cái ngủ; nếu chắc lúc sinh mới có, thì khi diệt, đã hóa nhƣ không có rồi,
thì lấy cái gì mà biết là diệt. Nếu do cái diệt mà có, thì khi sinh, không
có diệt nữa, lấy gì mà biết là sinh. Nếu do ý căn mà ra, thì hai tƣớng
thức, ngủ thay đổi lẫn nhau nơi thân thể, nếu rời hai tƣớng ấy ra, thì cái
ý hay biết đó, cũng nhƣ hoa đốm hƣ không, rốt ráo không có tự tính.
Nếu do hƣ không mà sinh, thì hƣ không tự biết, nào có dính gì chỗ thu
nạp của ông. Vậy nên biết rằng ý nhập là luống dối, vốn không phải tính
nhân duyên, không phải tính tự nhiên.
