62
Chi 4. Thu 2 xứ vị trần và thiệt căn.
"A Nan, ông thƣờng hai thời, ở trong chúng cầm bình bát khất thực.
Trong đó, hoặc gặp những món tô, lạc, đề hồ, gọi là vị quý. Ý ông nghĩ
thế nào? Vị đó sinh ra, do nơi hƣ không, do nơi cái lƣỡi hay do nơi đồ
ăn?
A Nan, nếu vị ấy sinh ra do nơi cái lƣỡi của ông, thì ở trong miệng ông
chỉ có một cái lƣỡi; cái lƣỡi lúc bấy giờ đã thành vị tô rồi, nếu gặp
đƣờng phèn, lẽ ra cái vị không dời đổi, mà nếu không dời đổi, thì không
gọi đƣợc là biết vị, còn nếu dời đổi, thì cái lƣỡi không phải có nhiều tự
thể, làm sao, một cái lƣỡi lại biết đƣợc nhiều vị?
Nếu sinh ra do đồ ăn, thì đồ ăn không có tri giác, làm sao tự biết đƣợc
vị? Lại đồ ăn tự biết, thì cũng đồng nhƣ ngƣời khác ăn, nào có dính gì
đến ông, mà gọi rằng ông biết vị?
Nếu sinh ra do hƣ không, thì ông hãy nếm cái hƣ không xem là vị gì.
Nếu cái hƣ không đó vị mặn, thì đã làm mặn cái lƣỡi của ông, cũng phải
làm mặn cái mặt của ông và mọi ngƣời trong cõi nầy, cũng giống nhƣ cá
bể, đã thƣờng chịu cái mặn, không còn biết thế nào là nhạt nữa. Nhƣng
nếu không biết nhạt, thì lại cũng không biết mặn. Mà đã không biết cái
gì, thì làm sao còn gọi là biết vị?
Vậy nên biết rằng các vị và cái lƣỡi biết nếm đều không có xứ sở; tức
cái biết nếm cùng với các vị, hai xứ đều luống dối, vốn không phải tính
nhân duyên, không phải tính tự nhiên.
Chi 5. Thu 2 xứ xúc trần và thân căn.
"A Nan, ông thƣờng sớm mai lấy tay xoa đầu, ý ông nghĩ thế nào?
Trong việc biết xoa đó, lấy cái gì làm cái biết cảm xúc? Cái biết ở nơi
tay hay ở nơi đầu? Nếu nó ở nơi tay, mà cái đầu không biết, thì làm sao
thành cái cảm xúc ấy? Còn nếu nó ở nơi đầu, mà cái tay vô dụng, thì làm
sao gọi là cảm xúc đƣợc. Nếu cả cái đầu và cái tay, mỗi cái đều có biết,
thì một mình ông A Nan phải có hai cái biết cảm xúc.
